Het Leven doodt 1900 Nederlanders per jaar….

Klaar voor het leven, de jonge pimpelmezen, sperwer-voedsel…

Ik las ‘De Laatste Deur’ van doorgewinterde Prozac-piloot Jeroen Brouwers over schrijvers die zelfmoord pleegden. De meest bekende van laatste jaren is natuurlijk Joost Zwagerman, maar velen gingen hem voor. Waaronder Menno ter Braak die in de meidagen van 1940 ‘er uit stapte’ toen de Duitsers binnenvielen.

Brouwers beschrijft Ter Braak eigenlijk als iemand met voldoende realisme over het eigen (beperkte) schrijftalent. Hij zag op tijd in dat hij aan de status van schrijver zijn levensplezier niet kon ophangen.

Excuseer me voor het taalgebruik.

‘De Crisis’ of ‘De Tijden’ of ‘De Duitsers’ alleen konden het niet geweest zijn. Miljoenen Nederlanders probeerden er vervolgens immers ‘het beste van te maken’. Het blijft een mysterie waarom de 1 al een stemverheffing uit de jeugd aangrijpt om zich zielig te voelen. Terwijl anderen na een gevangenschap in een concentratiekamp het leven weer omhelzen.

Het Friese liedje ‘Wer Bisto’ van Twarres gaat over een zelfmoordenaar, de vader van de zangeres. Hjir bin ik, Wer bisto…Hier ben ik. Waar ben je…Tragisch is het altijd wel…

Bewustzijns-vernauwing
Als langharig studeer-schuw tuig kreeg ik haaruitval rond mijn 20ste. In Wageningen in Unitas bij een concert van Gothic Metal Band Orphanage kwamen tijdens headbangen in de moshpit steeds losse haren in het gezicht. Kaal worden kon een terugkerende zorg zijn, het gestaag groeien der inhammen, en velen gingen mij in die zorg voor. Nu mijn kop zo kaal is als die van Picard in Star Trek denk je: nou, kaal zijn, daar valt bijzonder goed mee te leven.

Hoera ik leef. En voor dat gevoel in het nu hoef je geen Carpe Diem optimist te zijn of iets ander irritants. Zijn in gezondheid. Het is onbetaalbaar. En dood zijn lijkt me ook niet alles.

Er zijn mensen die zelfmoord pleegden omdat ze kaal werden. Een bewustzijns-vernauwing- zo wil ik maar aantonen- kan aanleiding zijn om niet meer hier en nu te ZIJN. Tijdens het ‘worden’- een onzeker perspectief- kun je vergeten om te ‘zijn’. Bij normale gezondheid is ‘zijn’ , het gevoel van in leven zijn, zo gek nog niet.

Een zelfde met ‘tijd’. Tijd over hebben op het verkeerde moment is al snel ‘verveling’, iets dat snel voorbij moet zijn. Een ander ogenblik zou je maar wat graag meer tijd hebben.

En wanneer ben je ‘eenzaam’? Alleen zijn is niet erg, in tegendeel, tenzij je het eigen gezelschap slecht verdraagt en je snel ‘verveelt’. Pas wanneer je behoefte aan gezelschap hebt en het is niet op afroep leverbaar kun je van eenzaamheid spreken. Of in een situatie waar gezelschap de norm is, dan neigt alleen zijn naar obsceen. Een man alleen is een vies gezicht, stelde cabaretier Hans Dorrestein, die van depressie zijn handelsmerk maakte.

Maar dan, hoeveel mensen zijn er niet eenzaam in een relatie, mensen die dag in dag uit op elkaar’s lip zitten.De aanwezigheid van de ander hoeft dus niet definiërend te zijn. Verbondenheid wel, het idee ‘gekend’ te zijn. We zien zo dat Bol.com die truuk ook kent.

tjsa, dood is ook niet alles…

De ‘Ziekte ten Dode’
Een telefoontje van iemand is aanleiding voor deze blog. Er zijn in Nederland 1900 mensen per jaar die een einde maken aan wat extistentialist Soren Kierkegaard ‘de ziekte ten dode’ noemde; Het Leven met een diepe zucht. Wat liep Soren te seuren?

Niet zelden speelt bij mensen het ingebeelde beeld dat anderen van ze hebben of kunnen krijgen daarbij een rol, het sociaal prestige. Zowel in positieve als negatieve zin. Misschien dus dat Menno ten Braak ‘De Duitsers’ aangreep om zo met behoud van prestige zichzelf te excuseren. Dan was de consequentie van dat streven letterlijk doodzonde. Een asociale daad die door sociaal instinct werd gedreven.

Je inbeelden wat een ‘ander’- een volslagen onbekende- van je zou kunnen vinden, het is de molensteen van de mensheid. De hel, dat is de ander.

Mensen kunnen armoede zelf verdragen, het zijn. Maar niet de relatieve kant daarvan, het worden: het zichtbaar minder hebben dan anderen en je dat aangerekend krijgen door een oordelend (virtueel) publiek.

Je ‘lot’- iets dat je toe valt- is dan je ‘schuld’ geworden, iets dat je hielp veroorzaken. En schuldgevoel- gemijmer over tekortkomingen- kan dodelijk zijn. In de moderne Facebook-cultuur heet dat een ‘loser’. Verliezer. Mensen die geestelijk gezond door het leven gaan in de competitie-cultuur van het moderne Westen, hebben namelijk een vertekend beeld van zichzelf. Ze rekenen de verdiensten zichzelf aan, en de fouten en het falen rekenen ze ‘de omstandigheden’ of ‘de ander’ aan.

Maar wanneer een ander het slechter doet…tsja, dan is dat de eigen schuld. Het anderen toerekenen van ‘eigen schuld’ dient ook het eigen prestige. Kijk eens, hoe ik het doe ten opzichte van die ander.

🙂

Alleen zijn hoeft niet erg te zijn, in tegendeel… retraite in Abdij van Orval (BE)

Het Buddybureau
Iedereen kent wel Mister Bean, de sociale misfit, een angst en sociale schaamte die Atkinson met humor bezweert. Met een borrelmaatje bedachten we ‘het Buddybureau’: een uitzendbureau dat ‘vrienden’ leent aan eenzame stumperds zonder ‘levensmaatje en klankbordje’. Met Benny de Alleengaande en Kareltje de Andersbegaafde en hun zielige gebroken stemmetjes als directie. Je kunt bij ons ook ‘een dier’ bestellen, want ‘de liefde die een dier jouw kan geven, nou snif snif, die is onbetaalbaar.’ Benny en Kareltje werkten ook bij de Dierenambulance.

Met een drankje er bij konden we dan eindeloos varieren, en terwijl ik dit schrijf schiet ik al weer in de lach. We moeten het nog eens op een filmpje opnemen. Jaaaaa, nou, de mensuh, die zijn zo gemeen, jaaa

Kijk naar al die datingbureaus, en al die kapotte relaties, 50 procent echtscheidingen, de verheerlijking van betekenisloze seks volgens de filosofie: You and me baby are nothing but mammals, so let’s do it like they do on the Discovery Channel. Hij was/is een serieneuker, die gescheiden vrouwen en dolende dertigers aan stukken wipte, ik had net twee kortstondige mislukkingen achter de rug en vroeg me weer eens af in Freudiaanse traditie:

Was Wil das Weib.

Gekte is dan ook- ik kan het niet genoeg benadrukken- een sociale conditie, zoals ‘normaal zijn’ ook een sociaal gemiddelde is. Wie niet met het Nazisme/communisme enz meedeed werd ook als ‘niet normaal’ gezien. Wie nu niet de hele godganse dag op z’n mobieltje gluurt, die is ook al ‘niet normaal’.

Gekte is vaak iets dat je wordt toegekend door mensen die macht over je nastreven, die je energie willen zuigen om er zelf door opgeladen te raken. De extremen als ‘ik ben de Messias/ Lord Zoltan van de planeet Sagitarius’-gekte daar gelaten.

…de hemel…Noord Israel

Kamikaze
Sociaal prestige is een koudhartige killer.

Bedenk hoe gezinnen van Japanse would-be-Kamikaze piloten in de Tweede Wereld Oorlog zich van de rotsen in zee wierpen, zodat hun man alsnog in het Kamikaze-korps kon deelnemen. Deelname was een zaak van sociaal prestige en eer, dienen voor de als god vereerde Keizer. Een eis was dat je geen gezin mocht hebben als zelfmoord-piloot, een brokkenpiloot zou je het ook kunnen noemen.

Kamikaze betekent ‘goddelijke wind’. De term is afkomstig van de tyfoon die in de 13de eeuw een Mongoolse invasie in Japan in het zeewater deed vergaan. Zo werd Japan gered, en bleef het Sintoistisch en Zen-Boeddhistisch. Die Mongoolse horden – Islamieten- die kwamen in Europa tot in het Poolse Krakow, ze bedreigden de jonge Christelijke beschaving serieus.

Het punt hier is de invloed van levensbeschouwing op acceptatie of zelfs aanmoediging van de dood.

De meeste van die 1900 slachtoffers van ‘het leven’ in Nederland per jaar, die geloven/hopen dan dat ze ‘er vanaf’ zijn. Of dat zo is, hangt sterk samen met je wereldbeeld. En zo is de drempel tot zelfmoord ook van je wereldbeschouwing afhankelijk. Dat toont bovenstaand Japanse voorbeeld. De Japanners kennen immers ook Sepuku, rituele zelfmoord om sociale schande af te wentelen.

In de christelijke wereld was zelfmoord juist een schande, je kwam in ongewijde grond te liggen. Je zelf opofferen als Christus, dat kon dan weer wel. Al noemen de anarchistische headbangers uit Armenië van System of a Down dat weer een ‘selfrighteous suicide’.

The Road to Nowhere, Mount Muckish Donegal

In Amsterdam in een cafe sprak ik een psychiater die iemand assisteerde of in ieder geval begeleide bij zijn zelfmoord. Die had een soort D66-kijk op het leven- gij zijt slechts materie- hoewel hij vrijmetselaar was. Die 19de eeuwse wereldbeschouwing – meestal vergezeld met ridiculisering van het christendom- is de orthodoxie bij mensen met een intellectueel zelfbeeld en bij de Freudiaanse Kwakzalverij die geestelijke ‘gezondheidszorg’ heet.

De industrie die mensen afhankelijk van ze maakt om ze vol te gooien met hun rotzooi, althans: zo zag ik dat als medewerker bij het Leger des Heils op de Wallen waar onze ‘clienten’ een chemisch wapenarsenaal door de mond geschoven kregen. Zie mijn verslag daarover in HP de Tijd.

De mens als (biologische) machine volgens een simpel ‘stimulus-respons’-model.

IJzeren Rijn, wat is ‘het doel’…

Wij zijn ons Brein
Die wereldbeschouwing heeft consequenties voor de oplossingen die je aandraagt. Je reduceert leven en lijden dan tot een serie technische kwesties en biedt technocratische oplossingen aan. Dergelijke mensen geloven ook vaak dat ze even aan de CO2-thermostaat kunnen draaien om het aardse klimaat ‘veilig’ te maken. Een bizar geloof dat ze vaak op fundamentalistische wijze verdedigen omdat ‘DE’ wetenschap (hun eigen beperkte begrip daarvan, voor zover dat qua sociaal prestige uitkomt)  hen daarbij gelijk zou geven.

Je komt dan bij een andere vorm van bewustzijnsvernauwing uit; scientisme. Het idee dat een beperkte vorm van wetenschap voor alle zaken des levens het enige juiste antwoord geeft.

D66 is dan ook al snel een Partij voor De Dood. Als je iemand ‘per ongeluk’ zwanger maakt, dan aborteer je het stomme toeval. En heb je even geen zin meer, dan spreek je over ‘voltooid leven’. Er zijn steekhoudende argumenten voor beide te geven. Toch steekt er iets.

Je vindt die wereldbeschouwing bij ‘Wij zijn ons Brein’ van arts en chirurg Dick Swaab. Wat in het christendom ‘ziel’ heet en Oosterse religies ‘kharma’ of iets dat voortleeft, dat is een product van het menselijk brein. Houdt dat brein op te bestaan, dan is die ‘ziel’ als interactie tussen neuronen even goed uitgedoofd.

Het’Gij zijt materie’-model is de meest gemakkelijke en logische conclusie die je over het mensdom kunt trekken. Is het ook niet zo dat wij ‘stof zijn en tot stof wederkeren’. Het pleit voor die redeneertrant is bijna waterdicht. Bedenk iemand die dement wordt, waarvan de ‘geest’ door erosie in de hersencellen uitdooft, tot deze zelfs de eigen kinderen niet meer herkent. Wat is daar nog de ‘ziel’ van? Ervaring dichtbij maakt je vlot atheïst. Een materialistisch wereldbeeld biedt een voldoende verklaringsmodel. 

Glastonbury, Good Will Conquer Evil

JHWH
De meeste mensen die atheïst werden- althans die ik ontmoette- die doen dit echter vanuit een emotionele en morele overweging die ze inkleuren met ratio. De vraag over ‘het Kwaad’ in de wereld, de Theodicee in de theologie die al teruggaat tot het Job-verhaal in het Oude Testament. Waarom is al die ellende er? Only the Good Die Young, all the evil seem to live forever. Als er een God is die de loopgraven van de Eerste Wereld Oorlog toestond en de volkerenmoord van de Tweede, kun je die dan nog ‘Goed’ noemen?

Of moet je niet gewoon concluderen: de dingen gebeuren gewoon als willekeurige interactie tussen elementen. Er is geen ‘zin’, een rode draad. Vele logische argumenten voor die redenering bestaan.

Aan de andere kant. Stel dat het toen aan de Japanse kust in de 13de eeuw niet zo hard had gewaaid. Dan was Japan misschien Islamitisch geweest, en had de hele wereldgeschiedenis anders kunnen lopen. Zo ken je misschien ook de parabel uit de chaos-theorie. Van die vlinder die door zijn vleugelslagen aan de andere kant van de wereld een storm ontketent via een kettingreactie.

Als tijd ook gewoon een afstand is, een dimensie, dan bestaat zo’n vleugelslag ook in de tijd. We hebben alvast niets aan onszelf te danken. Mijn eigen geboorte is al niet eens een eigen verdienste. En zo zit het Heelal ook in elkaar geknutseld als iets dat vroeger en nu tegelijk bestaat, verbonden door de tijd: wanneer je even verder dan 3D kijkt.

Een natuurkundige constante die net iets anders is, en het hele Leven zou er niet zijn. Hoe bekrompen is het dus er te vroeg over te oordelen, en zo je bewustzijn te vernauwen.

Holocaust Monument Berlijn

Er bestaat een anekdote van Joodse gevangenen in een Duits concentratiekamp met enkele juristen onder hen. Ze houden een rechtszaak tegen JHWH, verklaren hem schuldig aan alle leed. En dan spreekt de Rabbi als conclusie: ‘mooi, dan is het nu tijd voor het ochtendgebed’. Volgens mij zit daar een wijsheid in: je weet dan dat je met de dood van JHWH ook de inspiratiebron vermoordt, die mensen boven zichzelf en hun eigen beperkte perspectief doet uitstijgen.

En dat perspectief doet je ontsnappen aan 1 van de grootste killers van de mensheid: sociaal prestige. De troef die christenen in de hand houden is ‘God heeft U lief’. I am a beloved child of God, zoals de homofiele priester Henri Nouwen het opschreef in zijn meditatie over de Verloren Zoon zoals Rembrandt die schilderde. Ondanks zijn naam Nou En, was Henri bepaald geen onverschillige man over levenszaken.

Het idee achter die Goddelijke Liefde is dat je al ‘gekend’ bent en het dus niet krampachtig overal hoeft te zoeken als een bedelaar en slaaf. Of dat je aan allerlei voorwaarden moet voldoen. Dan kun je gewoon ZIJN.

Tot Hillary Clinton aan toe werden mensen door Nouwen’s meditatie aangeraakt.

Je mag er zijn!

De basisbehoefte daar achter van ieder mens, ‘ik wil gekend zijn en liefgehad’, die kennen ze ook bij Bol.com. Of Bol.com ook kan doen voor de Westerse cultuur wat God voorheen deed, het vullen van de Godshaped Hole, dat lijkt me een nog onvoldoende beantwoorde vraag…

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *