Een ooievaar van stand, die ‘hoort’ op een rood dak van een boerenhof of burgemeesterswoning in een Groene Hart-dorp zijn nest te bouwen. Klepperend op het nest begroet hij dan zijn uit Afrika teruggekeerde vrouw.

Een beetje ooievaar hoort niet klepperend in de anus van onze maatschappij te wroeten tussen bedrijfsafval, met nog 4 andere schooievaars. Terwijl hij het verdomt om nog naar Afrika te trekken.

Toch is dat laatste wat moderne schooievaars doen in Nederland. Geen enkel ooievaariaans normbesef meer, schorriemorrie. In plaats van statig langs de boerensloot een kikker te vangen, prikken ze tussen het maandverband naar iets dat ze evengoed opschrokken.

En je wilt niet weten wat dat wel kan zijn.

Die schooievaars begrepen ‘Voorbij Goed en Kwaad’ van Friedrich Nietzsche. Omdat de uiteindelijke massa-consequentie daarvan gewoon Darwin is: anything goes, als het maar werkt en nakomelingen geeft. Dat klinkt niet zo vergezocht voor mensen die nieuwsgierig zijn. En als ooievaars Nietschze begrijpen, dan kun jij dat ook.

Eigenlijk is Nietschze gewoon menselijke biologie, naar mensen als naar aapjes kijken.

In Voorbij Goed en Kwaad vind je het moderne denken, maar dan 130 jaar terug voorspeld. De Duitse filosoof sloopt met de hamer van zijn intelligentie ‘het Idee’, pelt de ui van menselijk zelfbedrog door de eeuwen heen. Filosofie is hier meer psychologie, een poging de werking van de menselijke geest te doorgronden in plaats van ‘De Waarheid’ te vinden.

Wat toen bij een ‘elite’ doordrong, Voorbij Goed en Kwaad is nu gemeengoed van de massa geworden.

Zie de slagzin van de grootste economische groeier van dit moment in Groot Boerderije (Friesland); ‘Groen Leven‘, subsidieboer Sietze van S, die als subsidie-miljonair nu SC Heerenveen sponsort. ‘Doen is het Nieuwe Denken’. ( = domweg maar wat doen, zonder over je uitgangspunten na te denken)

Nietzsche voor de massa. Is een grotere innerlijke tegenspraak denkbaar, als gevolg van een filosoof die een intellectuele aristocraat wilde zijn? Of is dat juist Nietschze ten volle geleefd, wanneer je zelf nergens last van hebt en subsidie/sociale bevestiging je maatstaf voor ‘succes’ is?

Daarvoor kijken we eerst wat Nietzsche sloopte, dat eerder ‘normaal’ was in het Westen. De vis rot vanaf de kop. Dus wat een paar slimme mensen eerder bedenken of ont-denken, dat is later gemeengoed bij de massa. Die imiteert dat gedachteloos, en gelooft dat het ‘main dierbaruh aiguh meuning‘ is.

Een voorbeeldje: ‘biodiversiteit’, dat woord is ook maar door 1 Amerikaanse bioloog bedacht in 1986. En nu hebben we zelfs een ‘directie biodiversiteit’ bij het Ministerie van LNV.

Het Idee over boord
Volgens uienpeller Nietzsche, bedrogen alle filosofen voor hem zichzelf, en anderen. Zij bouwden een zandkasteel van woorden op een fundament van drijfzand. Dat drijfzand heette ‘De Waarheid’. Dat woord was een abstract ‘Ideaal’ als onaantastbaar startpunt van alle denken en moraal (waarvan ‘God’ wel de bekendste is). ‘De Idee’ van Plato, waarbij het bestaande zoals je dat gebrekkig waarneemt slechts een onvolmaakte afspiegeling is van het Ideaal.

Of die ‘eerste waarheid’- dat denkfundament- nu ‘Ik Denk Dus ik Besta’ is van Descartes….Of Immanuel Kant die een enorme omhaal van woorden nodig heeft, om te constateren dat er ‘realiteit’ (ding an sich) zou zijn en onvolmaakte menselijk perceptie (ding fur mich) van die realiteit.

Of Schopenhauer , die zichzelf als genie zag toen hij De Wil identificeerde als Platonisch Eerste Aangrijpingspunt, het ordenende principe. Volgens mij klopt dat wel, Chinezen noemen het Chi. Maar volgens Nietschze niet.

Het zijn allemaal taalconstructies, aldus Nietzsche. (hij was professor in filologie = iemand die goed is in woordje-vlooien) Alle filosofen zaten volgens hem zelf gevangen in de kluisters van hun eigen taal. Ieder woord is immers ook maar een onvolmaakte benadering van wat je zeggen wil, ieder woord is een perceptie.

En zo slaan filosofen steeds op eigen wijze zo waarheidsgetrouw mogelijk de plank mis. Met als grootste leugen die tegen zichzelf: dat ze op Waarheid uit zijn.

Vaak is hun filosofie sterk verbonden met de eigen auto-biografie en de tijd van de filosoof zelf. Dat is een schrijver die vooral zichzelf wil helpen. Of die filosoof wil zelfs een soort verhulde wraak nemen op zijn tijdgenoten.

Die wraak nemen die filosofen dan met een eigen ontworpen filosofie, waarmee ze het plebs een pootje lichten op het vlak waar zij zelf bekwaam zijn: het intellect. Zoals de Portugees-Amsterdamse Jood Baruch Spinoza die het geloof van de Joden ondermijnde in JHWH: gewoon omdat ie pissed off was op de mensen in zijn synagoge.

Zoiets. Dus waar een Joodse VOC-financier met zakelijke ‘skills’ de ‘fittest’ is en bulkt van het geld, de Gouden Eeuwse variant op SUV onder zijn reet: dan kan zo’n armzalige filosoof als Spinoza zich met zijn boeken alsnog de lachende derde voelen.

De Ideaal-Ooievaar en achterhaalde natuurbeelden
Hoe belangrijk dat ‘idee’ is, zo’n norm voor het goede en schone: je gebruikt het dagelijks als ijkpunt om iets op waarde te schatten.

Zo heb je ook een ideaalbeeld van hoe een ooievaar hoort te zijn. De archetypische danwel Platonische ooievaar zoals die ook in de prentenboeken van Koekkoek beschreven staat. En zoals ik die uit mijn vroegste jeugd ken. Die laatste ooievaar daar in Groene Hart-dorpje Schoonrewoerd, die bedreigd zou zijn vanwege Het Muljeuh. Dat was in de jaren ’80, toen iedereen begon te emmeren over Ut Muljeu en de Zure Regen.

Die waardige ooievaar cirkelde daar als zeldzame bijzonderheid boven sappige weiden vol weidevogels hoog op de thermiek. Hij klepperde op de burgermeesterswoning op zo’n schoorsteen-plateautje en echoode daar de geest van Ot en Sien. Een ideaalbeeld, dat onaantastbaar leek: zo ‘horen’ ooievaars te leven, en zeldzaamheid maakte ze extra bijzonder.

We weten nu: waarschijnlijk had dat ‘Muljeuh’ weinig invloed op die ooievaars. Al vanaf 1900 ging de populatie in Westelijk Europa (Nederland, Belgie, Frankrijk) achteruit. Terwijl de oostelijke populatie (Polen enz) redelijk op peil bleef. Waardoor kwam dat?

We weten nu dat Nederlandse ooievaars waarschijnlijk gewoon op de Westelijke trekroute over Spanje in de problemen kwamen. Bijvoorbeeld omdat ze daar meer werden afgeschoten. Althans zo lees je in Living on the Edge (Rob Zwarts et al 2009), over onze trekvogels die in de West Afrikaanse Sahel overwinteren.

De oostelijke ooievaarspopulatie die over Israel trekt, die bleef ondertussen relatief algemeen. Meer dan Ut Muljeuh dus de trekroute als oorzaak van achteruitgang. En vanaf de jaren ’90 explodeerden ze weer in aantal.

De ooievaars die je nu ziet zijn een potpourri van ooievaar-kweekstations maar ook wilde ooievaars die hun gedrag aan de moderniteit aanpasten. En je kunt niet meer zien wie nu de ‘natuurlijke’ ooievaar is, zoals die ‘hoort’ te zijn. De maandverband-ooievaar kan ook op een burgemeesters-woning broeden.

Zo kun je dus ook de natuur anders zien, dan je in boekjes was geleerd door ‘De Deskundigen’ (mensen met economisch belang bij vastgeroest standpunt). Net als 19de eeuwse Protestanten die ontdekten, dat de natuur geen 6000 jaar maar ietsje ouder was.

Zijn mensen gelijk aan ooievaars?
Dus pas Nietzsche zijn aristocratisch Darwinisme dan eens toe op Nietschze zelf. Zijn dit nu de Ubermensch-Ooievaars waarop het moet uitdraaien, nadat je de ‘idee’-ooievaar loslaat en in het diepe springt voorbij goed en kwaad de chaos in?

De schooievaars op deze foto’s overleven ook, zonder enige achting voor ‘het Hogere’, het ideaal der Ooievaars: t zal ze worst zijn als ze maar de maag vullen en kinderen krijgen.

Maar wij zijn geen ooievaars (of apen), maar mensen. Zonder ‘Idee’ van wat Goed en Kwaad is, Waar en Onwaar, kan dan domheid dus even waardevol als intelligentie zijn, als het maar sterker is?

Je ziet dat Tokkies en parasitair levende mensen meer kinderen krijgen dan waarde-toevoegende mensen met hersens: daar geeft de Staat ze beloningen voor genaamd Kinderbijslag. Die Tokkies verwekken bij wel 3 patatvette bijstands-moeders nog meer van die hol-ogige borelingen die rechtstreeks de armen in groeien van het justitieel systeem en jeugdzorg.

Dommekracht is ook levenskracht, en snel mosterdzaad overwoekert het trage zaad vol twijfel, mitsen en maren.

Dat de dommen meer fokken dan intelligente mensen, daar maakten de eugenetici in Nietschze’s tijd (Darwin, Galton) zich al zorgen over. Toen keken ze met een schuin ook naar die fokkende katholieken. Nu zien we dat zelfde bij de Mohammedanen met buggies vol Anatolische taalachterstandjes op fokpremie van De Staat (Kinderbijslag)

Nietschze stierf kinderloos. Rypzsche kan met zijn rechtse praatjes ook niet bij een vrouw aankomen: die hebben meestal die zelfde linkse neuzel-opinies. En op Facebook delen ze altijd van die filmpjes van Zieluguh Dieruh och gossie. Waarom moet de veehouderij een wellness-centrum zijn met massage-salon, als ze toch dood moeten?

Waar komt het dier beter tot zijn recht, dan op je bord als gerecht? Zal Friese Erasmus pas na zijn dood De Lof der Botheid kapitaliseren?  Daar lijkt het wel op.

Gek zonder zekerheden
Nietzsche zijn filosofie zit vol met de zaken waarvan hij voorgangers beschuldigt, inclusief de ‘wraak’ op zijn tijdgenoten die zijn genie niet zien. Je kunt er ook 1 groot verlangen in lezen, zelf gekend te zijn door geestverwanten.

Hij was zijn halve leven ziekelijk, verkocht ook van zijn meesterwerk Also Sprach Zarathoestra maar 140 boeken, de vrouwtjes (Salome) wezen zijn huwelijks-aanzoeken af. De filosoof die Het Leven en Lust wilde vieren, die kan daar ironisch genoeg pas na zijn dood trots op zijn.

Onze besnorde Friedrich werd krankzinnig. En ik durf te wedden dat dit mede kwam door zijn filosofische sprong in het diepe. Wanneer je de radicale twijfel tot het einde doorvoert, je eigen geest genadeloos afpelt: dan valt die bodem onder je voeten weg, letterlijk.

Vergelijk die ervaring met iemand waarvan je gelooft te houden, maar die blijkt vreemd te gaan. Ze houdt niet van me. Een diep gevoelde ‘zekerheid’ die een illusie blijkt. Terwijl ieder mens ten diepste liefgehad wil worden. (neem dat maar van Rypschze aan)

Zo geldt dat ook bij de principes die je voor ‘waar’ houdt, en die dan uit je hersenen verdampen. Het is alsof je een gat in valt in je achterhoofd en je blijft maar achterover vallen. De voorportaal van krankzinnigheid en verval.

En zo is volgens mij de Westerse maatschappij nu ook een beetje gek geworden, zoals Nietzsche dat ook werd. Hij viel huilend om de nek van een paard op straat. Nu hebben we zelfs een Partij voor dat soort dingen en een Walvisprotocol. Geestelijke zorg voor mensen die emotioneel worden als een bultrug aanspoelt op het Noordzeestrand.

Die vraag- wat blijft over van Beschaving zonder Idee- stelde Nietschze uiteraard zelf ook. En dat onbehagen leven we nu nog steeds in. Daarom kun je bij deze ooievaar-foto’s mogelijk een dubbel gevoel krijgen.

Aan de ene kant tonen de schooievaars: ‘zie je wel, de natuur overleeft’, bijna optimisme.

En aan de andere kant: wat hou je voor ideaal over van de natuur, schoonheid, als je die schooievaars als sloppenwijk-bewoners tussen de rotzooi ziet wroeten. Zonder enig Ideaal hoe het was om echte Ooievaar te zijn buiten ‘wat schuift het vandaag’.

Begreep Nietschze evolutie wel?
Ooievaars begrijpen Nietzsche, dus U nu ook. Alle filosofen zeggen met veel woorden iets heel simpels, hun ‘eigen ding’. Of ze snappen zelf niet waarover ze praten. Dat geldt ook voor wetenschappers die iets niet simpel kunnen uitleggen.

Nietschze heeft een eigen omhaal van woorden nodig om tot Darwinisme als eerste beginsel te komen. Filosofie als menselijke biologie. En Nietschze komt dan uit bij een soort Vitalisme, de levenswil om tot het gaatje te gaan in de strijd om het bestaan, in plaats van de TV aan te zetten en Utopia of Mathijs van Nieuwkerk te kijken.

Omdat ieder relativisme zichzelf ondermijnt, ondermijnt Nietschze zichzelf ook tot op zekere hoogte.

Want zulke aristocratie voor de (iets meer intelligente) massa, dat is de consequentie als ieder op eigen wijze Nietzsche wil zijn. En als iedereen van Adel/Ubermensch is en uniek, dan is niemand het: het begrip is betekenisloos.

Bij Darwin is ‘wat werkt’ en ‘wat zich reproduceert’ gelijk aan ‘goed’. Daar overleeft de cyanobacterie al miljarden jaren terwijl de prachtige Siberische tijger als gestreepte Ubermensch binnen 1 eeuw een eigen gironummer nodig heeft.

Frans Bauer verkoopt ook beter dan Baudelaire en krijg nakomelingen. Heb je even voor mij?

Is zo’n bacterie dan niet Nietzsche’s Uber-wezen? Is een wereld met enkel bacterien even waardevol als met een tijger er in? En kan de schooievaar dan niet evengoed die ooievaar op de burgemeesters-woning verdringen?

Het lijkt dat Nietzsche het zelfde begrip van evolutie verkoopt als Herbert Spencer, maar dan wat sterker geprojecteerd op de mens. Survival of The Fittest; intellectuele eugenetica. Tenzij ik Nietzsche verkeerd las.; (als dat mogelijk is).

En dan: welke Arische Ubermensch met superieur organisatie-talent deed dat niet ook ooit eens? Met 1 beeld kunnen we volgens besluiten, wat de consequentie van Jenseits von Gut und Bose moet zijn:

Nog meer rotzooi en leugens produceren, maar dan met zonnepanelen van Groen Leven op je dak. Groen Leven = Overleven.