Duizend Afsluitdijken voor 1 Klimaatwet, andere tijden…

De Lorentzsluizen, zowel ingenieurs-technisch als landschappelijk icoon dat al 90 jaar duurzaam werkt…

 Waar aanleg van internationaal icoon de Afsluitdijk tot 1932 toen omgerekend 1-2 miljard euro kostte om miljoenen mensen te beschermen tegen stormvloeden, dienen ‘publieke’ opdrachten nu vooral om een paar voorkeurspartijen maximaal aan prestige en inkomsten te helpen. 

Had je toen waardige wetenschappers, weledelgestrenge heren als Nobelprijswinnende fysicus-wiskundige Hendrik Antoon Lorentz (naamgever Lorentz-sluizen) die meerekenden om het dijk-traject te optimaliseren. Nu bij de verbouwing van de Afsluitdijk heb je met wetenschapperigheid ingekleed verkooppraat, dat de maximalisatie van privaat belang dient.

De Nieuwe Afsluitdijk dreigt zo vooral ‘Holland op zijn smalst’ te worden.

Terwijl je bij de Oude Afsluitdijk weemoed krijgt; ‘Make Holland Great Again’… 

Vooralsnog is de Afsluitdijk een magische plek en de oudste ecologische verbindingszone van Nederland. Hup Holland.

Lorentz vooraan op de groepsfoto, met linksboven Einstein. Ook Marie Curie en Niels Bohr (helemaal achteraan links-midden) staan er op. En als ik me niet vergis zie je helemaal linksboven Max Planck ook staan. Om ‘klimaatwetenschap’ zouden ze zich een breuk lachen…

Lorentz-krachten; Hup Holland in de Fysica
Meer dan een eeuw geleden speelde Nederland in de eredivisie van de natuurkunde mee. Zij hielpen zo bij de vestiging van het nieuwe natuur-beeld dat ik al beschreef in ‘De natuur blijkt bovennatuurlijk te zijn‘. Een bizarre mengelmoes van elektromagnetisme, en golven die ook deeltjes zijn. Sindsdien is het wereldbeeld van het naturalisme ( = atheisme, materialisme) ook wetenschappelijk ondergraven. Alles is niet ‘materie’, maar energie.

Duitsland was nog het leidende wetenschapsland; de taal van de fysica was toen Duits en fysici als Rudolf Hertz (van frequenties) en Ernst Mach (van “Mach’1, de snelheid van geluid) zetten in de jaren ’70 van de 19de eeuw de toon.

Maar toen kwamen ook de Nederlanders in actie. Met fysici in Leiden als Hendrik Antoon Lorentz ( Nobelprijs 1902 met Pieter Zeeman voor ‘Zeeman’-effect), Johannes Diederik van der Waals (Nobelprijs 1910) en Heike Kamerlingh Onnes (Nobelprijs 1913). Einstein keek tegen Lorentz op. Niet geheel onterecht, omdat laatstgenoemde ontdekkingen deed die publiek nut hadden.

Want ‘ontdekken’ dat alles energie is (E=MCkwadratat), dat konden de Chinezen je ook al 6000 jaar vertellen. Dat noemen ze CHI. Alles is energie.

Samen met Einstein, Lorentz had nut, Einstein was vooral rockster

Iedereen met middelbare school-natuurkunde kent de Lorentzkrachten voor magnetisme, de Linkerhandregel en de kurkentrekkerregel.

De richting van het magneetveld (met haar ‘polen’) staat haaks op de richting van de elektrische stroom (de stroming van elektronen). Hoe groter de elektrische stroom, hoe sterker het magneetveld. En hoe sterker de magneet, hoe sterker de elektrische stroom (de elektronen overwinnen de weerstand van het materiaal, het geleidingsmedium- beter).

Een elektrisch stroom kan een magneetveld opwekken en dus bewegings-energie maken (een duwende kracht). Elektrische velden en magneetvelden liggen dus in elkaars verlengde (elektromagnetisme van Maxwell); en dat was halverwege de 19de eeuw nog onbekend.

In een spoel (gewikkelde stroomdraad waar je stroom door jaagt) kun je dus een magnetische kracht opwekken. En omgekeerd kun je zo met een magneet stroom opwekken. Nu gesneden koek; maar kom er maar eens op. Lorentz werkte er aan als klassieke ‘natuurvorscher’.

Dat elektromagnetische principe werkt in iedere dynamo met draaiende onderdelen, van de fiets tot een windturbine. Zonder dat verband zou ook de trein niet rijden, los van de vraag of er ‘blaadjes op de rails’ liggen.

Natuurlijk en kunstmatig prikkeldraad door elkaar, met de Lorentzsluizen op de achtergrond; ook in de echte natuur bestaat tussen natuur en on- of boven-natuurlijk geen onderscheid…

De Natuur blijkt bovennatuurlijk te zijn
Lorentz won zijn Nobelprijs echter met Pieter Zeeman; door de ontdekking dat de spectra van straling/licht dat atomen uitzenden, (net als bij de regenboog, het opsplitsen van wit licht in kleuren die ieder voor een hogere/lagere energie staan) door elektromagnetisme wordt beïnvloed.  Dat klinkt achteraf heel logisch.

Die spectra ontstaan wanneer een elektron in een ander ‘planeetbaantje’ (aangeslagen toestand) om de atoomkern (zon) komt; omdat het elektron de energie van een lichtdeeltje (foton) opslorpt of juist kwijt raakt. Dat lichtdeeltje is tegelijk ‘straling’, een golf die je meet in Hertz (trilling). Een zee van licht, misschien kun je het zo wel voorstellen op dat nano-niveau.

Die ontdekking lijkt in het verlengde te liggen van Einstein zijn Foto-elektrisch effect; dat je elektronen in materiaal een schop onder de kont kunt geven met licht-deeltjes (fotonen) Het verband tussen licht, elektriciteit en magnetisme, en dat licht tegelijk uit deeltjes en golven bestaat. Ongelofelijk. De natuur is 1 groot bovennatuurlijk wonder, zoals we al beschreven. Zoiets ontdekken, dan ben je knap bezig.

De Lorentzsluizen tijdens spuien

Opwarming is heftiger beweging van moleculen
De Van der Waals- krachten zijn ook een verhaal apart, de krachten die moleculen in gassen en vloeistoffen op elkaar uitoefenen. Van der Waals deed onderzoek aan de zogenaamde thermodynamica. Het gedrag van gassen bij opwarming of juist afkoeling, welke ‘arbeid’ zij kunnen verrichten door uitzetting.

‘Opwarming’, zo weten we nu, is het steeds sneller op en neerspringen van atomen en moleculen: Alsof het allemaal een soort Freek Vonkjes worden die wild met dieren en reptielen gaan omspringen, en passant nog even met Eva Jinek wippend terwijl ze de Moskowicz-moleculen aan de kant stuiteren.

Dat geeft heftiger botsingen en de chaos in het systeem (Entropie) neemt toe; althans, in een gesloten systeem. Dat plots een bekende advocaat niet langer genoeg voor je is, de harmonie verdwijnt

Het dichten van het laatste gat, waar de Ansjovis nog door glipte

Alles is energie, en dat botsen van moleculen is ‘kinetische energie’- bewegingsenergie. Energie is iets mystieks dus, het kan verschillende vormen aannemen maar toch het zelfde zijn. Is het peperduur en onberekenbaar, en vloeit het uit een subsidiepot: dan heet het ‘duurzame energie’. Maar daarover straks meer bij bespreking van De Nieuwe Afsluitdijk in het Tijdvak van Tomeloze Bullshit: Nederland anno 2019.

Eerst terug in de tijd naar Weledelgestrenge Heren, die Waardig onderzoek deden. Zoals Van der Waals en zijn proeven met vloeistof- en gasdruk. Natuurvorschers die de natuur doorgrondden…Netto moet bij meer energie IN een (gesloten) systeem tegelijk de chaos ( entropie) groeien; dat 1 van de hoofdwetten van Thermodynamica, de Tweede.

De fundatie van het moderne natuurbeeld werd gelegd, en van daaruit konden fysici aantonen dat moleculen ‘bestonden’. Pas die wetten toe, en vervolgens kun je alleen met botsende moleculen als model verklaren wat er bij je proeven gebeurt. Dat is Van der Waals zijn verdienste, met zijn Van der Waals-krachten tussen moleculen.

Pas tegenwoordig kun je die moleculen, zoals DNA ook echt ‘zien’, met de tussenkomst van complex gereedschap. Toen nog niet.

Ook konijntjes gebruiken de afsluitdijk

De Wet van Behoud van Ellende; sociale thermodynamica
En nu snap je misschien ook wat ik met ‘natuurvorschers‘ bedoel; zij vinden iets in de natuur, dat eerder nog niet bekend was. Alsof je een nieuwe diersoort ‘ontdekt’. Wetenschap waar je ‘haa dat wist ik niet’-blij van wordt. Je verbeelding kan er bij op hol slaan.

Misschien gelden die wetten ook wel op sociaal vlak. Dat misschien in een steeds complexer en energie-intensiever maatschappij ook de mate van Verbale Entropie (slap gelul) groeit. Eva Jinek die vanwege bewezen blondheid een talkshow krijgt. Jesse Klaver zijn Klimaatwet. Sociale Thermodynamica zeg maar…

Tegen de gewoontes van de natuur- door sommigen ‘natuurwettten’ genoemd- daar helpt de rede niet. Zo merk je keer op keer in de ‘non’-debatten over energie met mensen die maar kwalijk een natuurkundig sommetje kennen. Misschien vecht je dan wel tegen de natuur.

De datering van de kazematten; 1934

Dus; Krijg je extreme welvaart als in Nederland- dan krijg je ook in Groningen een gedeputeerde als Nienke Homan (Groen Links). Dat de woorden zonder enige betekenis door de zaal stuiteren, steeds heftiger trillend bij verhitting van haar gemoed over ‘De Opwarming der Aarde’. Dat ze na ‘Het Licht’ te hebben gezien in hogere aangeslagen toestand zit, en permanente kolder uitzendt.

  1. De Eerste Hoofdwet luidt; Iedereen doet maar wat...Dat geldt ook op moleculaire schaal, achter die stuiterende moleculen zit ook geen rede. Het zijn als het ware Nienke Nano-Homannetjes.
  2. Op het niveau van het sociale systeem geldt dan de Tweede Hoofdwet van Sociale Dynamica; de Wet van Behoud van Ellende. Hoe meer welvaart je toevoegt, hoe groter de ellende op andere terreinen. Zoals de sociale cohesie, juist bewezen groeit wanneer een gedeelde ellende mensen confronteert, armoe of het gevaar van een oorlog.

Maar meer dan een geintje is dat natuurlijk niet. Of wel?

Van der Waals, ook al zo’n Waardige Meneer

Voordat moleculen ‘bestonden’
In Van der Waals zijn tijd, de jaren ’70 van de 19de eeuw was het nog omstreden of er zoiets als ‘moleculen’ bestonden.

De ‘molecuul’-hypothese was niet nodig om te verklaren wat fysici toen konden zien; ‘het werkte’ al, zo vonden die wetenschappers (‘de’ wetenschappelijke methode, proberen en kijken of ’t voldoet) Zoals beschreven in deel 1 van ‘De Natuur blijkt Bovenatuurlijk te zijn’, was het pas Ernst Rutherford die rond 1900 met het nu bekende ‘atoommodel’ kwam.

Van elektronen die als mini-planeetjes rond de zon draaien van een 18 maal grotere atoomkern (met protonen en evt neutronen)

Nou, Van der Waals zijn onderzoek gaf de doorslag; ze bestaan, die moleculen. Wat wil zeggen, met ‘moleculen’ als model kon je meer verklaren hoe de wetten van behoud van energie en entropie-toename in overeenstemming komen met zijn gas- en vloeistofwaarnemingen. Je had toen geen elektronen-microscopen waarmee je de moleculen kon ‘zien’, zoals nu bij Nano-technologie.

Kamerlingh Onnes, maakte als eerste vloeibaar helium vlakbij het absolute nulpunt (wanneer je zelfs vloeibaar waterstof krijgt). Helium is het spul waarvan je een Jesse Klaver-stem krijgt

Een eeuw later weer Hup Holland in de Fysica
Op Van der Waals zijn werk, daarop bouwde Kamerling Onnes weer voort. Die leerde al die moleculaire Freek Vonkjes en Eva Jineks- die bij hoge temperatuur op en neer wippen en tegen de Moskowichzen botsen een lesje. Hij wist ze tot het absolute nulpunt van bijna – 273 graden te krijgen.

Zelfs Freek Vonk is dan rustig, geen trillingen meer. Dan krijg je een gas of vloeistof in die rusttoestand, En dan wordt de elektrische weerstand van dat materiaal nagenoeg NUL. Alsof je als menselijk elektron door een vacuüm fietst zonder enige tegenwind. Oftewel, dan razen de elektronen ongehinderd zonder verlies van snelheid/energie door een materiaal.

Dat heet ‘supergeleiding’. Alsof je een elektrische vacuümpomp ontwikkelt. En zo door het op zulke lage temperaturen brengen, kon Kamerlingh Onnes ook als eerste vloeibaar zuiver Helium maken. Dat is het spul waarvan je in gasvorm zo’n Jesse Klaver/metroman-stemmetje krijgt.

Toen nog enkelbaans

In de tijd dat ik nog bij de TU Delft werkte, heerste op het gebied van de fysica overigens opnieuw een Hup Holland-stemming. Dankzij Delftse fysici als Leo Kouwenhoven en Cees Dekker met hun ‘Kavli Institute for Nanoscience’.

Die behoren nu tot de wereldtop van de nano-technologie. Beide zijn ook ECHT slim, echte wetenschappers en ik ken Cees Dekker; wat wil zeggen, hij kent mij ook en dat is nou nog een echt ouderwets voorbeeld van een echte wetenschapper. Iemand die ook een brede filosofische en religieuze interesse had en bovendien muziek maakt. Geen typische Delftse fietsenmaker. Wel een sociale geschikte vent.

Kom daar in de ‘duurzaamheid’ eens om. Alle mensen met ‘milieu’, ‘eco’ of ‘duurzaam’ in de functie-omschrijving zijn zonder uitzondering verkopers, geen wetenschappers. Bewijs van het tegendeel is meer dan welkom. Maar het is er niet.

De Afsluitdijk zou eigenlijk bij Piaam (vlakbij Makkum) bij Friesland aanlanden, maar Lorentz berekende anders

Hup Holland in de Waterbouw met ‘waardige meneren’
De Lorentz-sluizen zijn dus vernoemd naar de in 1928 overleden fysicus Lorentz die meerekende aan de optimalisatie van het Afsluitdijk-traject. Over de te volgen koers was nog onenigheid. Aanvankelijk zou de dijk in Friesland bij Piaam aansluiten, dat is vlakbij Makkum. En Makkum is vlakbij Piaam.

Maar- zo toonde rekenmeester Lorentz met collegae- dan krijg je veel te krachtige stromingen die de dijk kunnen ondermijnen.

Dus werd het aansluitpunt Zurich. En kreeg je bij Kornwerderzand uiteindelijk de Lorentzsluizen.

Een magische plek waar het altijd goed vogelen was in de vroegste jeugd. We hebben er toen zelfs ijseenden gezien. Meestal zie je er nu vooral veel grote zaagbekken en ook vele andere eendensoorten, toppereenden en kuifeenden. De mooiste waarneming uit de jeugd was een ruigpootbuizerd, een arctische variant op ‘onze’, de zo laag boven de dijk hing te zweven dat hij uiteindelijk werd doodgereden.

Ruigpootbuizerd, dat is vast door een homofiele bioloog bedacht.

Het Peilhuisje op Wieringen (1919), gebouwd voor peilmetingen bij aanleg van de Amsteldiepdijk; fase 1 van de Afsluitdijk

Overigens is de aanleg van de Afsluitdijk eigenlijk niet in 1927 begonnen, maar al 1919. Het Peilhuisje op Wieringen herinnert daaraan. Toen werd de 2 kilometer lange Amsteldiepdijk aangelegd, om Wieringen met Noord Holland te verbinden. Toen ontdekten ze dat een ondergrond van zand te zwak was, de lokaal sterke stroming bleek de dijk te ondermijnen.

Dankzij tips van vissers werd dat probleem verholpen. Die wisten plekken met harde ondergrond te vinden, het keileem. Dat zijn die gele, rode en anders gekleurde steentjes die je op Zuiderzee-stranden vindt. Dat is slijtmateriaal dat van de voor-laatste IJstijd stamt. Met dat type materiaal werd uiteindelijk toen ook het grootste stuk van de Afsluitdijk gefundeerd.

Je particuliere hobbies een publiek randje geven met ‘nieuwe natuur’, een ‘kwelderhonk’, 1 van de voorstellen van consortia als Eneco, BAM, Arcadis en milieuclubjes/maatschappij-parasieten. En het reeds geflopte ‘Wieringerrandmeer’ van Hooijmaijers….

De aanlegkosten waren toen 125 miljoen gulden, omgerekend naar nu is dat 1-2 miljard euro. Dat bedrag werd toen opgehoest door 10 miljoen Nederlanders bij een Nationaal Inkomen van rond de 3 miljard euro en een BBP in die zelfde categorie. De term BBP, Bruto Binnenlands Product. Nu is alleen al het oppoetsen van die dijk het project ‘Nieuwe Afsluitdijk’ geraamd op 2-3 miljard euro.

De bouw van het Klimaatcentrum, dat nu Waddencenter heet

Dat is exclusief de te voorspellen kostenoverschrijding. Consortia zeggen dat ’t 1 kost? Dan wordt ’t 2 wanneer het project 1 maal loopt. Het is maar publiek geld en je kunt – eenmaal begonnen- toch niet meer terug.

Dus ergens tussen 3-6 miljard euro, die ergens verdwijnt zonder boekencontrole. En dan krijg je een minder groene afsluitdijk met meer beton, windturbines en wat zonnepanelen, met een gat er in. De Vispredatierivier, een aalscholver/zeehond-eetgelegenheid voor minstens 100 miljoen euro (het is op 50-60 begroot)

In het tweede deel, kijken we verder of de economie toen met die van nu is te vergelijken.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *