Groene Bergrede

Klages nam vooral ‘de vooruitgang’ op de korrel

Op de Hoher Meissner – een natuurberg achter Kassel- sprak biocentrisch filosoof Ludwig Klages in 1913 de Duitse Jeugdbeweging toe, die vol Wanderlust zich nestelde in een Jugenddorf zoals je dat nog in Duitsland vindt. Met klaagzang Mensch und Erde’, dat anderen zien als ‘Ecologisch Manifest‘.

Hij werkte in op ecologische schuldgevoelens: hoe de mensheid van zijn tijd van De Natuur vervreemd was geraakt door ‘De Vooruitgang’.

Hohe Meisner van afstand gezien…

Klages combineerde net als velen van zijn tijdgenoten een sterk anti-semitisme en anti-christelijk sentiment met ecologische zorgen. Zijn klaaglied ging over de vernietiging van wildlife en natuurlandschappen. In de vertaling van Joe Pryce

progress is devastating forests, exterminating animal species, extinguishing native cultures, masking and distorting the pristine landscape with the varnish of industrialism, and debasing the organic life that still survives.

It is the same for livestock as for the mere commodity, and the boundless lust for plunder will not rest until the last bird falls. To achieve this end, the whole weight of technology has been pressed into service, and at last we realize that technology has become by far the largest domain of the sciences.

Een halve eeuw na Klages wordt Lynn White wakker….

En een veeg uit de pan tegen het Christendom. Met qua inhoud veel overeenkomsten met Lynn White zijn artikel The Historical Roots of Our Ecological Crisis uit 1967.

Dat werd in de bloeitijd van de globalistische milieu-popularisering (na de jaren ’60) 1 van de meest het meest geciteerde theologische artikel over milieu. White’s J’Accuse aan het christendom werd een intellectuele basis van de moderne Amerikaanse milieubeweging, en natuurlijk Al Gore.

Toen schreef White onder meer:

Christianity made it possible to exploit nature in a mood of indifference to the feelings of natural objects

Klages was White meer dan een halve eeuw voor bij zijn Bergrede op de Hohe Meissner:

We have already indicated that “progress,” “civilization,” and “capitalism” constitute different manifestations of the same direction of the will. We must likewise admit that the disciples of this will-centered world-view are drawn exclusively from the Christian world.

Only within that world were the inventions accumulated; only within that world was that quantifying, “exact” scientific methodology brought to perfection.

And, finally, only within that world, that Christian world which is perpetually engaged in the most ruthless imperialism imaginable, could one find those men who have sought to conquer all of the non-Christian races, just as they have sought to conquer the whole of nature.

We zien hier kortom dat de intellectuele wortels van de ideologie van de moderne milieubeweging veel verder terug in de tijd gaan, dan Rachel Carson’s Silent Spring in 1962 – de stille Lente door pesticidengebruik. Maar ook het gedweep met Boeddhisme/oosterse religies als diervriendelijk:

It is a well-known fact that Buddhism proscribes the killing of animals, because the Buddhist recognizes the obvious fact that each and every earthly creature shares a common nature with man himself.

But when one objects to the Italian’s murdering of an animal, he will immediately respond by assuring you that the creature “has no soul,” and “is not a Christian.” This indicates clearly that, for the devout Christian, only man has a right to live.


Een eeuw later hangt in Gasthof Hoher Meissner boven op de berg het 21ste eeuwse equivalent van Klages zijn filosofie: een Klimaschutz-zertifikat, een klimaat-aflaat. Opnieuw is de mensheid ‘teveel’ voor de planeet, maar nu vanwege zijn CO2-productie.

Op dat certificaat doet de manager aan ‘Virtue Signalling‘. Hij schrijft dat hij zijn klimaatschulden van 35 ton CO2 heeft gecompenseerd, uit angst voor de Klimapocalypse door CO2-zonden.

Met ‘groene energie’ van onzuivere smetten vrij los je klimaatschulden af, zo heet het. Het is een getuigschrift van je goede bedoelingen, zo kom je in de groene hemel. Via het afkopen van je klimaatschulden.

Jeugddorpen, in Duitsland heb je ze nog…

Natuurlijkheid, natuurzuiverheid, het verkoopt, het is goede marketing. Groen, het staat voor zuiverheid, puurheid, natuurlijkheid, ongerept. Dat wilt u als Europeaan.

De natuurlijkheid, hou de smerigheid van de natuur op afstand met middeltjes die je natuurlijk doen lijken

Bij de Duitse Lidl kijkt een dame stijf van de haarlak en onder de plamuur je aan: ‘wees toch natuurlijk’. Bij het tegengaan wat de natuur van nature zou doen- haar onzuiver maken tot ze een uur in de wind stinkt- heeft de natuurlijke vrouw een bijna militaire make-up-uitrusting nodig.

De gehele voedselmarketing en schoonheidsindustrie is op het verlangen naar natuurzuiverheid  afgestemd.

De windturbine-industrie lift op die hang naar zuiverheid vrolijk mee, en geeft daar haar eigen paradoxale invulling aan. Windenergie, ‘Natuurlijk!’ zo stellen installateurs van turbines over hun eigen branche.

‘Natuurlijk’, zuiver, goede marketing voor Westerlingen

Is dat terecht? Zie hieronder, genomen tussen Paderborn en Kassel….Dat ziet er toch vrij industrieel uit.

‘natuurlijk’?

Die windturbines waren Klages vast in het verkeerde keelgat geschoten. Dergelijke energievormen kunnen zo’n beslag op het landschap leggen en voor sterfte onder (roof)vogels zorgen.

Zo tasten moderne geestverwanten van Klages met al hun goede bedoelingen nu een legitieme behoefte aan, die Klages al ventileerde in Mensch und Erde: In een steeds vollere wereld groeit de behoefte aan ontsnappingsruimte, Lebensraum.

Maar dat Lebensraum komt steeds voller te staan.

Zicht vanaf de Hohe Meisner…

Turbine-loze landschappen zijn in Duitsland alvast steeds zeldzamer. Wie beschermt de natuur nu dus tegen de goede bedoelingen van de milieubeweging?

Toch valt er anno 2017 eigenlijk veel minder te klagen dan in Klages zijn tijd. Over het algemeen is de Naturschutz in Duitsland toch aardig geregeld. Op de Hohe Meissner vond ik zo tijdens een ijzige en besneeuwde voorjaars-avond in de mist genoeg Lebensraum voor inspiratie, natuur als manier om je zintuigen open te zetten. Je hoorde raven krassen, die galmende roep over de bergen.

Zodat je even je zorgen vergeet en gewoon ‘bent’. Dat is toch een belangrijke functie van natuur, je door activatie van je zintuigen in het ‘nu’ zetten. En zo is er genoeg reden niet enkel te somberen over de natuur, er is nog veel moois. Dankzij natuur- en cultuurbescherming bleef veel bewaard, dat de moeite waard is.

Kasteel langs weg bij Gottingen

Misschien heeft Klages zijn klaagzang gewoon wel goed geholpen bij de Duitsers.

2 Replies to “Groene Bergrede”

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *