Weinig landen zijn op zo’n klein oppervlak zo afwisselend in natuur-landschap als Nederland. In Drenthe waan je je af en toe in Polen. En de provincie Zuid Limburg geeft net dat andere stukje buitenland met echte Dutch Mountains, van een paar honderd meter hoogte. Zodat je als amateur-fietser bij het moe worden ook boven bent en kunt afdalen.

Wanneer het even op de route ligt, pak je het kleine driehoekje tussen Aken, Maastricht en Heerlen even mee. Je passeert het dorpje Wahlwiller, dat de Limburgers ‘Wilder’ noemen, en denkt: zou Geert Wilders daar vandaan zijn gekomen? Zijn voorouders dan toch zeker…

Het voorlaatste bezoek was op visite bij Steven van den Berg, de brouwmeester van Gulpener, bij een verhaal over de Hop-plant voor Elsevier. Het enige echte hop-veld van Nederland staat in Zuid Limburg bij Reimerswaal.

Gulpener werkt met lokale (biologische) boeren samen, die ook het landschap in stand houden. Het is een familie-bedrijf dat nog steeds op de zelfde locatie zit als bij oprichting halverwege de 19de eeuw. Zo’n bedrijf wil met boeren een stukje sociaal-economisch en ecologisch DNA zijn, een levende schakel tussen het Bronsgroene Eikenhout. In plaats van het landschap enkel te gebruiken als decor, kun je zo ook bouwsteentje zijn.

De brouwer heeft haar eigen blad Puurzaam– niet ‘duurzaam’ wat zuur en gereformeerd klinkt – maar voor de groene zaak met iets meer genot er in.

Je hoeft als boer niet beslist ‘bio’ te zijn, bijvoorbeeld omdat opbrengsten per hectare lager zijn. Maar het kiezen voor ‘bio’ of een andere visie op landbouw dan ‘zoveel en zo snel mogelijk tegen zo laag mogelijke kosten’, dat getuigt wel vaak van ‘anders’ willen zijn. En dus meer zorg voor de omgeving dan wanneer je met de mainstream mee hobbelt. Uiteindelijk is het landschap de spiegel van je ziel, van je aspiraties, wie je was, wat je wilt zijn en worden wilt.

Hobbel je met ‘meer, goedkoper en sneller’ mee, dan zie je het landschap al snel achteruit hollen. Het wordt net zo leeg als de visie van ‘efficiency voor alles’ die achter die strategie schuilt. Je verkoopt dan je ziel, tot overal een M van Macdonalds hangt en een inwisselbaar pomp-station dat eender is van Texas tot Turkije, multi-nationaal van aard.

Toch lijkt het lieflijke landschap hier en daar ook aan erosie onderhevig. Holle wegen en landschaps-structuren maken plaats voor grote lappen zonder meidoornhagen waar de boer sneller over scheuren kan, ingeklemd als de boerenstand zit tussen bankschulden en overheidslasten.

Zodat deze laatste foto, genomen in 2009 even voorbij Eijs al geactualiseerd diende te worden, nu zonder bomen. Zo groeit een landschap met geheugenverlies.

Toch mooi dat we dit stukje cross-over tussen Duitsland en Belgische Ardennen bij Nederland hebben gehouden, waar de taal afgezien van ‘wablief’ veel Duitse trekjes heeft.

Het is net geen België, want daarvoor is het te ordentelijk. Maar ook weer geen Duitsland, want daar is het te Hollands voor. En al dat lieflijks ligt zomaar onder de rook van Duitsland’s meest volgebouwde industriegebied, het Ruhrgebied. Je hoort daar niets van – al die drukte en vuiligheid- en je ruikt en ziet het niet. En zo hoef je zelfs in 1 van ’s werelds dichtst bevolkte landen geen permanente claustrofobie op te lopen.

Maar je kunt je laven aan een landschap waar je de menselijke maat nog in herkent. En daar voelt een mens zich meer welkom dan in een strak, haastig hypotheek-landschap dat geen tijd voor je heeft. Je loopt liever in een geurig landschap, gonzend van leven dat je omhelst, waarop je denkt: goh, blij dat ik leef!

Is er iets belangrijkers dan dat? Dat stomme rotgeld ook. Maar ja, wat zei Nina Hagen ook weer: Geld ist nicht Wichtig, es muss nur Da Sein…Dus het moet er wel zijn.