Groningen Gothic, Hornhuizen
Voor de Groningen Gothic serie gingen we weer op zoek naar graven van landadel uit de periode 1800-1850, waarop je in graniet de meest kunstige schedels gebeeldhouwd vindt. Het had gisteren geregend en dan moet je er bij zijn, want dan lopen de oogkassen vol. Met wat goed licht er bij krijg je dan mooie spiegelingen zodat de doodsogen tot leven komen.
De zelfde maar dan bij avondlicht
Als luisteraar sinds vroege jeugd naar Metalmuziek zijn we vertrouwd met de symboliek van die uitdrukkingen van ‘Memento mori’. Natuurlijk vind je die zelfde atmosfeer ook in de ‘metal’ van vroeger, de zogenaamde Requiems: de dodenmis (Missa defuntorum) opgedragen aan de overledenen. En de wens, dat ze ook het ‘Dies Irea’ doorkomen, de ‘dag van wrake’.
Het Oordeel waarover de zondagspreek van gisteren ging.
Het bekendste en misschien wel meest indrukwekkende Requiem is dat van Mozart, geschreven in zijn eigen sterfjaar. Daaraan ontlenen we ook de Latijnse tekst die we hieronder weergeven. Maar een populairder modern Requiem dat we nog in het Concertgebouw opgevoerd zagen was dat van Preisner.
Dat begint mooi met een kale eenstemmige zang, zoals het ooit ook bedoeld was, Gregoriaans klinkend. Ieder Requiem is volgens een vaste structuur opgezet, ongeveer zoals hieronder weergegeven.
Gaaf toch?
Requiem Aeternam
Introit
Requiem aeternam dona ets, Domine,
et lux perpetua luceat ets.
Te decet hymnus, Deus, in Sion,
et tibi reddetur votum in Jerusalem.
Exaudi orationem meam,
ad te omnis caro veniet.
Requiem aeternam dona ets, Domine,
et lux perpetua luceat ets.
Kyrie
Kyrie Eleison (heer ontferm U)
Kyrie eleison.
Christe eleison.
Kyrie eleison.
Pieterburen
Dies Irae
(dag des oordeels)
Dies irae, dies illa
Solvet saeclum in favilla,
Teste David cum Sibylla.
Quantus tremor est futurus
Quando judex est venturus
Cuncta stricte discussurus.
Tuba mirum spargens sonum
Per sepulcra regionum
Coget omnes ante thronum.
Mors slopebit et natora
Cum resurget creatura
Judicanti responsura.
Nu met regendrup
Liber scriptus proferetur
In quo totum continetur,
Unde mundus judicetur.
Judex ergo cum sedebit
Quidquid latet apparebit,
Nil inultum remanebit.
Quid sum miser tunc dicturus,
Quem patronum togaturus,
Cum vix justus sit securus?
Rex tremendae majestatis,
Qui salvandos salvas gratis,
Salve me, fons pietatis.
Hornhuizen
Domine Jesu (Offertorium)
Domine, Jesu Christe, Rex gloriae,
libera animas omniurn fidelium defunctorum
de poenis inferni, et de prof undo lacu:
libera cas de ore leonis,
ne absorbeat eas tartarus, ne cadant in obscurum,
sed signifer sanctus Michael
repraesentet eas in lucem sanctam,
quam olim Abrahae promisisti
et semini ejus.
Hostias et preces, tibi, Domine,
laudis offerimus:
tu suscipe pro animabus illis,
quarum hodie memoriam facimus:
fac eas, Domine, de morte Iransire ad vitam,
quam olim Abrahae promisisti
et semini ejus.
Pieterburen
Lacrimosa ( = huilen)
Lacrimosa dies illa
Qua resurget ex favilla
Judicandus homo reus.
Huic ergo parce, Deus:
Pie Jesu Domine,
Dona eis requiem. Amen.
Sanctus
Sanctus
Sanctus
Sanctus. Sanctus, Sanctus,
Dominus Deus Sabaoth!
Pleni suni coeli et terra gloria tua.
Osanna in excelsis.
Pieterburen
Benedictus
Benedictus
Benedictus
Benedictus qui venit in nomine Domini.
Osanna in excelsis.
Agnus Dei
(Lam van God, die heb je als toegangskaartje tot de Hemel nodig)
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi,
dona eis requiem.
Agnus Dei, qui tollis peccata mundi,
dona eis requiem sempiternam.
Trudy in Ulrum, mijn christenhond
Lux Aeternum (eeuwig licht)
Lux aeterna luceat eis, Domine,
cum sanctis mis in aeternum,
quia pius es.
Requiem aeternam dona eis, Domine,
et lux perpetua luceat eis,
cum sanetis tuis in aeternum,
quia plus es
Dus als God’s oordeel niet al te zwaar valt dan kom je uiteindelijk in het Eeuwig Licht waar men bij ‘bijna-dood-ervaringen’ ook van spreekt.
Pieterburen
Bij het voorgenomen fotoboek ‘De Natuur van Friezen’ vatten we het plan op om ook de muziek te leveren: een Requiem voor het oude, traditionele Friesland dat teloorging afgelopen eeuw.
Voorplaat
En daarvan vind je nu nog de museale resten op de terpen in handen van monumentenstichtingen, als decor voor toerisme.
Vroeger speelden we basgitaar in herriebandjes, en met de komst van een piano is het eenvoudiger om melodietjes die je al in het hoofd had vast te leggen. Het ‘thema’ van het Requiem hebben we al, we mikken op een vorm van Gregoriaanse Metal: In het Fries natuurlijk.
PS:
De Groningse ‘Ommelanden’ zijn natuurlijk ook gewoon Friesland, zo heette dat vroeger ook. Het was 1 van de zeven Friese zeelanden. Groningen…? Wat is dat?