‘De Almachtige heeft mij bitterheid aangedaan’… (Ruth 2:20)

Het schriftdeel van vandaag..

Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit de Heilige Schrift. En na het afsluiten met de gruwelverhalen van de Richteren-cyclus lezen we opvolgend ‘Het Boek Ruth’, dat toont welk van de drie K’s het belangrijkste is.

Dat speelt ook in de Richteren-tijd bij een hongersnood, die voorafgaat aan het tijdperk van de ‘koningen’ Saul, David en Salomo. In vier korte hoofdstukjes ontvouwt zich het beeld van De Heere, die je ellende aandoet maar niet uit willekeur.

Er bestaat een notie van recht en rechtvaardigheid. 

De antieke Statenbijbel, voortaan Iedere Zondag

Alles gebeurt zomaar zonder recht of oorzaak
In een wereld waar alles ‘zomaar vanzelf’ gebeurt, als stochastisch en doelloos proces, dus volgens het (post)moderne wereldbeeld (naturalisme), daar regeert alleen Het Lot. Dat wat je toevalt. De wereld is 1 willekeurige verzameling van willekeurige gebeurtenissen en iedereen doet uiteindelijk maar wat.

Je kunt die opvatting kenschetsen als ‘De Wet tot behoud van Sociale Entropie’: Iedereen doet maar wat. De andere Tweede Hoofdwet is ‘De Wet van behoud van Ellende’. Het wordt allemaal nooit wat, naar het beklag van Prediker: ‘het ware beter niet geboren te zijn’.

Als pessimist tot in de kist zijn we gevoelsmatig geneigd in die visie ook de realiteit te zien. Maar je ziet er ook het gebrek van in, zo niet het onwerkbare.

Dan kun je uit rechtvaardigheidsgevoel je handen wel tot de hemel heffen, maar je praat tegen een muur, of vacuüm. Je merkt ook bij de seculiere journalistiek hoe dat wereldbeeld doorsijpelt.

Terpkerk met tufsteen, stamt uit vroeg 12de eeuw

Ze kijken naar de gebeurtenissen in Nederland als losse onverbonden feitjes, maar weigeren (letterlijk) op Meta-niveau de verbanden te zien, motivaties te doorgronden. Zo zij over religie spreken, dan is dat meesmuilend alsof ze dan de nuchterheid zelve zouden zijn die dit als verouderd relict ziet, dat ‘De Vooruitgang’ nog heeft gemist.

Dan ben je dus gezegend met een blinde vlek en hoogmoed.

Je kunt jezelf dan als heel ‘nuchter’ profileren, vaak roepen ze dan iets als ‘hah hah complot’. Het wereldbeeld dat ‘de dingen zomaar zonder oorzaak’ gebeuren als optelsom van kleine eigenbelangetjes is heilig bij seculieren, niet aan te tornen.

En dus kijken ze zelden diep onder het oppervlak van wat letterlijk gezegd wordt. Alsof ‘overschrijven wat anderen voorschrijven’ dan zelfs ‘objectief’ zou zijn.

Dus, hoe je het ook wendt of keert, je blijft ‘Iets’ missen. Dat is wat de Bijbel ‘God’ noemt, die diepste motivaties van mensen op metaniveau, vaak ongrijpbaar. Het onnoembare, dat godvormig gat in het hart, het Verlangen. Wie dat onbenoemd laat, mist dus 1 van de 3K’s, die aan dat verlangen georganiseerd uiting geeft. De Kerk.

De Heilige Schrift, mijn ge-erfde Statenbijbel. Prediker stelt dat je het godsbestuur niet kan doorgronden

Onrecht wordt vergolden
Zo gebrekkig is dan ook niet het beeld van het Universum dat de Bijbel oproept. Je kunt De Heere van alles verwijten, zoals Job ook doet als God hem een streek flikt.

Prediker stelt weliswaar dat je van het godsbestuur niets kunt begrijpen, en neigt dus naar de ‘Het Lot’-visie. Je doet alles voor niks, en niets leidt ook maar ergens toe. Alles is ijdelheid.

Maar toch blijft er steeds in de Bijbelverhalen een notie van onrecht en vergelding daarvan. Het aardige in het boek Ruth, is dat haar schoonmoeder Naomi ook openlijk haar beklag kan doen, nadat ze haar man en twee zonen heeft verloren.

De Almachtige heeft mij grote bitterheid aangedaan’, zo stelt ze in Ruth 2:20

Oftewel, als Hij Almachtig is, dan heeft hij bij Naomi nog iets goed te maken dat zij door eigen daden niet zomaar bewerkt. Het boek begint met vertelling over een hongersnood in het land van Moab. Daar woont een man, Elimelech in den vreemde, hij is afkomstig van Bethlehem-Juda. Hij heeft Naomi als ‘huisvrouw’ en daar twee zonen bij, Machlon en Chiljon.

Combine haalt het graan binnen, ook graan wordt als brandstof verwerkt

Ruth, dat rijmt op…
Die zonen trouwen met twee Moabitische vrouwen, Orpa en de naamgeefster aan het Bijbelboek, Ruth, op haar naam rijmt die andere  K van de Drie K’s..

Zowel Elimelech als zijn zonen sterven, Naomi en Ruth blijven als weduwen achter. Om toch aan voedsel te komen, gaan ze maar naar een verwant van Elimelech, een rijke boer Boaz die in Bethlehem Juda woont.

Ze gaan dan achter de maaiers ‘aren lezen’, dus wat er van het graan (tarwe en gerst) overblijft verzamelen. Ruth valt Boaz gelijk al op. Hij vraagt zijn maaiers:

Wie is deze jonge vrouw? En de jongen die over de maaiers gezet was, antwoorde en zeide: Deze is de Moabietische vrouw, die met Naomi wedergekomen is uit de velden Moabs; en zij heeft gezegd:

Laat mij toch oplezen en aren bij de garven verzamelen achter de maaiers! Zoo is zij gekomen e heeft gestaan van ’s morgens af tot nu toe; nu is haar tehuis blijven weinig.

De graanrepubliek

Arme jonge vrouw strikt rijke boer...
Van Boaz mag ze blijven verzamelen, om zo voor zichzelf en haar moeder eten bij elkaar te halen. Een teken van gunst, en mogelijk was Ruth als ‘jonge vrouw’ ook weer de lelijkste niet. En daar maakt Ruth gebruik van, om de rijke boer aan de haak te slaan.

Want wanneer Boaz in hoofdstuk 3 ‘gegeten en gedronken had en zijn hart vroolijk was, zoo kwam hij om neder te liggen aan het uiterste eens korenhoops’, dan komt ze bij hem liggen. Dus terwijl hij al een slokje genomen had.

Ik ben Ruth uwe dienstmaagd: breid dan uwen vleugel uit over uwe dienstmaagd, want gij zijt de losser.

Boaz heeft die andere K in bezit, het Kapitaal, als uiting van mannelijke competentie. Hij moet de grond die Elimelech ooit verkocht aan een ‘losser’ weer in handen zien te krijgen, en daarbij ook de weduwe nemen. Zo is het plan althans.

Blijkbaar is de grond dus in zijn handen gekomen. Al werd mij bij lezen niet precies duidelijk hoe het nu zat. Het lijkt dat Boaz ook niet zeker weet van wie nu de grond is, in hoofdstuk 4:3.

De graanrepubliek

De ‘losser’ aan wie hij vraagt de grond over te nemen en dat andere eigendom van de gestorven Elimelech, z’n vrouw, die wil niet. Dus doet hij het zelf maar. En hij belooft er tegelijk bij Ruth een kind bij te verwekken, wat toch niet het minst aangename is van de opdracht:

Toen zeide Boaz tot de oudsten en al het volk: Gijlieden zijt heden getuigen, dat ik aanvaard heb alles wat Elimelechs geweest is, en alles wat Chilons en Machlons geweest is, van de hand Naomi’s;

Daartoe aanvaarde ik ook Ruth de Moabitische, Machlons huisvrouw, tot eene vrouw, om den naam des verstorvenen over zijn erfdeel te verwekken, opdat de naam des verstorvenen niet uitgeroeid worde van onder zijne broederen en van de poort zijner plaats: gijlieden zijt heden getuigen.

Verderop lezen we nog:

Alzoo nam Boaz Ruth, en zij werd hem ter vrouwe, en hij ging tot haar in.

De auteur als peuter

De drie K’s
Daar komt dus een kindje van, die Kapitaal-injectie: Obed. En dat wordt als vader van Isai de grootvader van Koning David. Zo is het beklag van Naomi over ‘de bitterheid’ die de Almachtige haar aandeed toch weer verzacht. Met het misschien wel meest simpele Bijbelverhaal qua motief: arme jonge vrouw strikt rijke boer.

Het enige wat je daar als vrouw voor hoeft te kunnen is jong zijn, als Ruth… En Moeder Natuur doet de rest, al is dat hier dan dus JHWH, die onrecht rechtzet dat Naomi is aangedaan: dat zij niet als kinderloze ouwe vrijster hoeft te sterven, een oud fregat met kat.

Ze eindigt als gelukkige groot-schoonmoeder die voedster van het kind van Ruth mag zijn. De wereld draait kortom om de drie K’s: Kut, Kerk en Kapitaal. Maar de belangrijkste van die drie…dat is natuurlijk het woord waarop Ruth rijmt.

De Oorsprong van de Wereld, zoals Courbet die al schetste. Anders werd er geen nieuw leven geboren. Kun je als vent nog zo rijk zijn, alles beleefd hebben, maar je laat aan niemand niets na.

3 Replies to “‘De Almachtige heeft mij bitterheid aangedaan’… (Ruth 2:20)”

  1. Grappig, dat fotootje van jou met het t-shirt Wees Wijs met de Waddenzee herinner ik mij ineens weer, droegen wij op Vlieland, vakantiehulp op kampeerterrein Stortemelk in begin jaren 70! Alles nog puur natuur, gemoedelijk in mijn beleving!
    Dat waren nog eens interessante, gezellige tijden vergeleken met nu ……….😷

  2. Ohm namo narai !

    Over; Hemel en aarde bewegen..

    Er staat in de Hemel een beste afwas klaar voor de bisschop…
    Lees mijn reactie bij;
    2030, Orwell in de Polder (15): SDG5-Belevingskamer.. Posted on15 april 2020
    En schrik niet!
    Ook in 2020 werden er op 13 en 28 augustus beste donderbuien afgeleverd…

    Als een geschenk uit de Hemel !

    Dus dat ziet er niet zo goed uit voor de bisschop…

    Bedankt !
    Sri sri Magnitude/Tsunami Giri Babba
    AardbevingsGroninger
    Donder en bliksem predikant

Laat een reactie achter aan Bernhard Schat Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *