Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit de Heilige Schrift. Na de Richteren-tijd, volgt in het Bijbelboek Samuel de tijd dat de Israëlieten om een koning vragen als leider van hun volk.

Ze zijn afgunstig op buurvolken die wel een koning hebben, terwijl zij alleen wat priesters hebben. Die koning krijgen ze van De Heere met tegenzin, omdat Hij het opvat als een verwerping van zijn Autoriteit. Waarom nemen ze met de Richteren als Samuel geen genoegen?

‘De Heere had haar baarmoeder toegesloten’
Het Bijbelboek Samuel begint met de klacht van een onvruchtbare vrouw, Hanna, ‘De Heere had hare baarmoeder toegesloten’. Zo was zij dus de minste van de twee vrouwen van haar man Elkana, want de andere vrouw Peninna baart kinderen bij het leven.

Dus Peninna loopt haar continue te pesten ‘met terging om haar te vergrimmen’. Zoals dat vrouwen onderling gewoon is bij het bepalen van de rangorde, dat achterbakse, gifmengerige. In de Bijbelse tijd was er nog geen links-liberale censuur, ‘non-discriminatie’.

Je kon nog gewoon opschrijven wat je waarnam en uit een leven lang ondervinding had ervaren. Hoe langer Hanna tot ‘Het Huis des Heeren’ opgaat om voor haar vruchtbaarheid te bidden, hoe meer Pennina ‘tergde haar alzoo’.

Niettemin is Hanna geliefd bij haar man Elkana, die haar poogt te troosten met de woorden ‘Ben ik niet u beter dan tien zonen?’Biddend bij Eli de priester in het ‘Huis des Heeren’ houdt Eli haar, Hanna voor beschonken: ‘hoe lang zult gij u dronken aanstellen? Doe uwe wijn van u.’

Je voelt het al aankomen: Hanna haar gebed wordt uiteindelijk verhoord. Ze is zo blij dat ze die zoon opdraagt aan God, dat deze in de tempel zal wonen en dienen zodra hij daar oud genoeg voor is. Daarom noemt ze hem Samuel, iets als ‘een jongen die door gebed is geboren’.

In de opvolgende hoofdstukken zie je de aanleiding ontstaan, waarom Samuel de tempel-lieveling van De Heere wordt, dus de profeet en priester met het ware Gezag. Terwijl Hij Eli verwerpt, omdat zijn zonen Hofni en Pinehas zich als ‘kinderen Belials, zij kennen de Heere niet’ gedragen (1 Samuel 2:12).

Dus als goddeloze rocksterren/politici die hun piemel in alles steken dat voorbij komt, die de offergaven stelen en ontheiligen, en die de vrouwen die voor de tempel wachten verkrachten. Terwijl Eli daar niets van zegt of durft te zeggen.

Eli was het niet die riep
Van de protestantse lagere school herinneren we nog het liedje ‘Saaamuel hoort ’s nachts een stem, hoort-een-stem-die- roept-Om- hem. Eeeeli heeft hem zeker nodig, maaaaar zijn komst is overbodig. Eli was het niet die riep.’

Kinderen krijgen nu de klimaatreligie van Al Gore/D66 ingeprent, zuurzaamheid voor De Toekomst, de aanbidding van Moedertje de Planeet en de Onfeilbaarheid van De Staat, waarmee we Samen de Schouders onder de Grote Transitie zetten. Ze zingen de ‘klimaat top tien’.

Wij kregen de Bijbelverhalen opgediend, de culturele basis van de Westerse cultuur van afgelopen millennia. Die verhalen waren een stuk spannender en mooier om te horen. Je kreeg zo al een training in de kracht van Het Woord, een cultuur van lezen tot training van je geest.

Die passage over ‘Eli was het niet die riep’ vinden we in 1 Samuel 3. Het is niet zomaar iets, dat God tegen je spreekt met de Kracht van Zijn Woord. Zoals we in vorige zondagspreken zagen, zijn mensen in het Oude Testament meestal bang om te sterven wanneer ze ‘de Heere hebben gezien’.

De verzekering van boven, ‘Vrees niet’ is dan nodig. Eli ziet in dat Samuel nadat hij drie maal bij hem komt, omdat hij een stem hoorde: dit moet van God komen.

‘Ga henen, leg u neder, en het zal geschieden zoo Hij U roept. zoo zult gij zeggen: Spreek Heere, want uw knecht hoort. Toen ging Samuel henen en leide zich op zijne plaats.

Toen kwam de Heere en stelde Zich daar, en riep gelijk de andere malen: Samuel, Samuel! En Samuel zeide: Spreek want uw knecht hoort.

De Ark van het Verbond op de loop
Wat De Heere aan Samuel voorzegt, dat is zijn vernietiging van het nageslacht van Eli, hij ontneemt Eli ook volledig de autoriteit van zijn priesterschap voor het gedrag van zijn zonen Hosni en Pinehas. Omdat in Israel bekend wordt dat De Heere tot Samuel sprak, erkennen ze nu dat hij een ‘Profeet des Heeren’ is geworden.

Maar eerst moet Eli met zijn zonen nog uit de weg geruimd, en er moet duidelijk zijn dat ook hun priesterlijke autoriteit is ontnomen. Als de Filistijnen als aartsvijanden weer in oorlog met de Israelieten zijn, worden ze al een eerste keer verpletterend verslagen. Vierduizend man komen bij hen om.

De tweede keer gaat het nog bonter. De Israelieten menen met de Ark van het Verbond uit de tempel in hun midden nu vast de zege te krijgen. Ze nemen die uit de tempel weg, zetten die in de legerplaats.

‘En het geschiedde als de Ark des verbonds des Heeren in het leger kwam, zoo juichte gansch Israel met een groot gejuich, alzoo dat de aarde dreunde. Als nu de Filistijnen de stem des juichens hoorden, zoo zeiden zij: Wat is de stem van dit groote juichen in het leger der Hebreen?’

Maar de militaire nederlaag die bij de ‘Hebreen’ volgt is mogelijk nog verpletterender dan de vorige, en de Filistijnen kunnen als oorlogstrofee zelfs de Ark van het Verbond meenemen. Je kunt kortom niet op eigen kracht de overwinning afdwingen, God zijn gunfactor komt volledig uit zijn eigen wil.

In het kamp van de Filistijnen brengt die Ark vervolgens niets dan ziekte en ongeluk. In de tempel van hun god Dagon gezet, buigt het beeld van hun Dagon iedere ochtend weer voor de Ark. Die valt steeds van zijn sokkel, iedere ochtend weer.

En overal in de vijf steden van de Filistijnen (de Foeniciers) waar ze de Ark vervolgens heen sturen, daar richt de Ark (De Heere dus) ziekte en ellende aan in de vijf steden van de Filistijnen:

‘een doodelijke kweling in de gansche stad en de hand Gods was daar zeer zwaar, en de menschen die niet stierven werden er geslagen met spenen, zodat het geschrei der stad opklom naar den hemel’….

De grimmigheid van God
Hierin zien we de grimmigheid van De Heere, zoals die zich ook onder de Egyptenaren uitte, voor de uittocht met Mozes.

In hoofdstuk 6 lezen we dan, hoe de ‘Priesters en Waarzeggers’ van de Filistijnen een oplossing vinden: de Ark van het Verbond moet terug naar de Israelieten, en met een offer van goud als vergelding, ‘vijf gouden spenen en vijf gouden muizen naar het getal van de Vorsten der Filistijnen.’

Die gouden spenen en muizen moeten in ‘een koffertje’ bij de Ark gezet, en die laten ze door twee ‘zogende koeien’ op een kar rijden naar ‘Beth Semes’. De koeien lopen recht op hun doel af, en daar worden ze geofferd, want Levieten (priesters) wachten de komst al af. Met het ‘hout van de wagen’ dat ze kloven tot vuur.

De grimmigheid van De Heere verplaatst zich dan naar dit Israelitische volk. ‘En de Heere sloeg onder die lieden van Beth-Semes, omdat zij in de Ark des Heeren gezien hadden, ja, Hij lsloeg van het volk zeventig mannen en vijftig duizend mannen. Toen bedreef het volk rouw omdat de Heere eenen grooten slag onder het volk geslagen had.’

Het mag duidelijk zijn dat de Ark hier niet op de goede plaats is. Ze sturen hem naar Kirjath-Jearim ‘in het huis Abinadadabs, op den heuvel; en zij heiligden zijnen zoon Eleazar, dat hij de Ark des Heeren bewaarde.’ Niet voor niets, had je dus in de Joodse traditie het ‘voorhang’ waarmee het ‘heilige der heiligen’ met de Ark was afgeschermd.

Je kunt als gewone zondaar niet God zien zonder meteen te sterven. Wie het Nieuwe Testament kent, weet dan ook dat op Goede Vrijdag bij Jezus zijn sterven aan het kruis ‘het voorhang’ scheurt. Dat betekent niet zomaar iets: het betekent dat vanaf dan de gewone mensen met Jezus als bemiddelaar bij God kunnen komen, zonder dat ze direct te gronde gaan.

Samuel als Kalief (Richter) der Israëlieten
Als de Ark daar twintig jaar verblijft, krijgen ze van Samuel de order om alle afgoden uit hun midden te halen.

Dus Astaroth en Baal. Als ze dat doen, zal het militaire geluk ze weer toevallen. Wanneer ze ‘De Heere alleen’ weer dienen, dan roept Samuel het hele volk op zich te verzamelen te Mizpa ‘en ik zal dan Heere voor u bidden’. Samuel heeft hier de zelfde rol als de ‘Richteren’, zoals Simson en Gideon uit de vorige preken.

Hij is zowel de gene die de dienst tot De Heere in ere hersteld, als de gene die zo het militaire geluk terugbrengt. Ongeveer zoals de ‘Kalief’ bij de Islam, die geestelijke en wereldlijke macht in 1 persoon vertegenwoordigt. Alleen vecht Samuel hier zelf niet mee, hij doet alleen het geestelijke voorwerk.

Hij zorgt er voor dat de Israelieten geestelijk rein blijven, dus de eredienst houden. Is de geest op orde, dan komt het aardse vanzelf wel goed. Wie de volgorde omkeert, daar gaat het slecht mee.

Met zijn voorbede verlossen de Israelieten zichzelf ook weer van de indringing in hun land van de Filistijnen. Hoofdstuk 7 besluit dan:

Samuel nu richtte Israel nu alle dagen zijns levens.

Hij bouwt een Altaar bij Rama, waar hij geestelijk voorganger blijft. Hij stelt zijn twee eerstgeboren zonen Joel en Abia tot richters. Maar het is de Israelieten weer niet genoeg. En daarover gaat de volgende preek: hoe mensen hun eigen geestelijke autoriteit niet vertrouwen, en liever de valse zekerheid van een wereldlijke heerser kiezen die alle beslissingen voor hen neemt.

Heb een goede zondag, ik ga naar de katholieke mis.