Nu Pieter van Rest (OM) beslist mijn DNA wil hebben, zoeken we vandaag met genetische studies in ‘de bladen’ uit: wat is er zo bijzonder aan het DNA van een Friese man? U had al opgemerkt dat ook deze geboren Fries een rossige baard heeft, een blauwe en een blauwgroen oog heeft. Verder krijg je spierwitte wenkbrauwen in de zon, en als ventje was ik hoogblond. 

Fries DNA na de volksverhuizingen (400-600)
Kijken we in de wetenschappelijke literatuur, dan vinden we maar een klein aantal studies, die de verwantschap van Friezen in kaart brachten met andere volken. De belangrijkste die ik vond stamt alweer van 2002 in Molecular Biology and Evolution, Y-Chromosome Evidence of Anglo-Saxon Mass Immigration.  De periode van de volksverhuizingen vanaf de 3de eeuw tot de zesde eeuw, is voor de genetische samenstelling van Noordwest Europese volken het belangrijkste.

De onderzoekers vonden vrijwel geen DNA-verschil tussen dat van Friese mannen en bewoners van East Anglia. We citeren:

When we compared our data with an additional 177 samples collected in Friesland and Norway, we found that the Central English and Frisian samples were statistically indistinguishable.

Using novel population genetic models that incorporate both mass migration and continuous gene flow, we conclude that these striking patterns are best explained by a substantial migration of Anglo-Saxon Y chromosomes into Central England (contributing 50%–100% to the gene pool at that time) but not into North Wales.

Te verwachten is natuurlijk, dat Friezen en Welsh/Kelten wat van elkaar verschillen. De vraag is alleen hoe je dat resultaat (geen verschil met East Anglia) interpreteert… Betekent dit nu dat de Friezen eigenlijk stamvaders zijn van huidige Engelsen? Of dat er domweg geen verschil bestaat in DNA tussen Noordzeevolken?

Friezen staken als zeevarende handelaren zelf over naar de Britse Eilanden. En er kwamen Angelen en Saksen overgestoken, volken die oorspronkelijk in Noord Duitsland woonden. En Juten uit Zuid Denemarken. De Juten zouden onder Hengist met Angelen en Saksen in 449 toen Engeland hebben gesticht.

De naam East Anglia laat ook weinig aan de verbeelding over, wie hier de Kelto-Germaanse Britten oostwaarts verdreven. De Angelen. Dat was de stam die woont in wat nu Sleeswijk Holstein heet.

Dankzij die Angelsaksische invasie, werden de oorspronkelijke Britten Westwaarts gedreven. Zodat er in Wales nog Gaelic (Keltisch) wordt gesproken.

Terwijl het Oud Engels een Angel-Saksische taal werd, sterk verwant met Oud-Fries. Bedenk verder dat ‘Fries’ een veel ruimer begrip is, dan het volk nu binnen provinciegrenzen. De Friezen waren gewoon het kustvolk van wat nu Nederland heet, dus van West Friesland tot Oost Friesland tussen Ems en Weser.

Hengist en Horsa
Er zijn ook Friese Sagas in omloop getiteld Hengist en Horsa. Daar zijn die twee broers juist twee Friezen, die door de Brits-Keltische koning worden gevraagd voor een militaire klus. Na het vertrek van de Romeinen in de vierde eeuw zit die koning met invasies van Schotten. Of de Friezen als krijgers hem van dat probleem willen afhelpen.

Dat fixen die Friese krijgers dan even. Dit is ook de tijd, waarin de verhalen over Koning Arthur zijn gesitueerd. Dat zou een Romeins veldheer Artorius geweest kunnen zijn, die orde moest scheppen in de chaos van invasies. Dus dan kan Arthur met zijn zwaard Excalibur ook tegen opdringerige Friezen hebben gevochten.

Hengist en Horsa vinden het in de gelijknamige saga zo aardig in dat nieuwe land, dat ze besluiten te blijven en meer vrienden uit te nodigen. Daarmee is die koning dan weer minder gelukkig. Kortom, de Friezen houden voet bij stuk.

Nog steeds zijn er ook plaatsen in Engeland vernoemd naar Friezen, zoals Friezinghall in Bradford en Frieston in Lincolnshire.

Een belangrijke historische bron over invasies van Friezen is Sint Bede, de zevende eeuwse monnik die ‘The Reckoning of Time’ schreef. Hij was de kalender-rekenaar die het jaar 0 hielp introduceren. Maar hij schreef ook over de nieuw ge-immigreerde volken:

In Germany from whom the Angles and Saxons, who now live in Britain, derive their origin; hence even to this day they are by a corruption called Garmani by their neighbors the Britons. Now these people are the Frisians, Rugians, Danes, Huns, Old Saxons, and Boruhtware (Bructeri)…

Zelfs Hunnen waagden de oversteek, maar Bede noemt hier weer geen Angelen. Van Kevin Alan Brook kun je nog het volgende lezen over Friese genetica en verwantschap met andere Noordzeevolken. Er blijkt daadwerkelijk een Frisian Modal Haplotype te bestaan:

Genetically, R1b haplogroups are very commonly found in the Y chromosomes of Frisian males just as in the males of other ethnic groups in this geographic region (Atlantic-bordering Europe). As one would expect, participants in the Frisian Waddenproject often have R1b.

The “Frisian Modal Haplotype” (FMH), called R1b-8, was discovered by Kenneth Nordtvedt and is tested by looking at only 6 markers. Below R1b-8 on the genetic tree is R-U106, and a level below R-U106 on the tree are subclades including R-L47, R-L48, R-L48x, and R-L148.

The primary Frisian Y-DNA haplogroup is the R1b subclade called U106/S21, defined by its mutations U106 (and L48) and negative for P312. It’s coded by Family Tree DNA as haplogroup R1b1b2a1a. Its subclades include R1a1b1b2a1a1, R1a1b1b2a1a2, R1a1b1b2a1a3, and R1a1b1b2a1a4. U106 is also found among partial descendants of Frisians like English people, as well as in parts of Benelux, Germany, and Denmark.

Some other Frisian men have the Y-DNA haplogroup I1 which is most common in Scandinavia.

DNA-test doen
Dat bevestigt het beeld dat je al van Fries mannen-DNA had. Een Noordzeevolk met wat Angelen, Saksen, Denen en een vleugje Viking. Voor de zekerheid kun je ook DNA-tests doen. Ik kwam deze site tegen Dutch Genealogy van Yvette Hoitink. Die liet haar afstamming testen in haar artikel ‘What Dutch DNA looks like’ met een DNA-testkit van 23andme.com. Voor 79 euro kun je testen

Je kunt ook testen bij Familytree, die bieden een test aan voor 49 euro.

De auteur van Dutch Geneology, Yvette Hoitink komt uit de Achterhoek, had Duitse familieleden en test daar als typische Noordwest Europeaan. Dat splitst de test op in 4 categorieën. Duits/Frans (37%), Brits-Iers (28,2), Scandinavisch (6,5) en Broadly North Western European (25,1%). Met minisnufjes Oost Europees.

Dan ben je precies de mix van al die volken die hier in de volksverhuizingstijd op doorreis wel eens een zaadje planten. Volgens Hoitink is het Brits-Iers bij haar veel te hoog.

Heb ik dat R1b-8-gen op mijn Y-chromosoom
Bedenk dat ook de Goten en Bourgonden uit Zweden kwamen, dus zo zou je het snufje Scandinavisch verklaren bij typische Nederlanders. Of via de invallen van Noormannen vanaf het jaar 800.  De Franken waren van oorsprong al een Zuidelijk Nederlands volk (Salien-Franken), samen met andere Germaanse stammen die tegen de Rijn aan leefden in wat nu de Eifel heet.

Al met al ben ik dus ook benieuwd, welk deel Scandinavisch je scoort als rossig bebaarde Fries met blauwe ogen die blond uitsloeg in zijn jeugd. Een leuk idee is dus om zo’n test te doen. De vraag is alleen of dat met gewelddadige dwang door justitie/staatsterreur moet gebeuren. Voor mijn boek over de natuur van Friezen is zo’n test alvast een leuke experimentele toevoeging!

Als dromerige natuurminnaar en schrijver, zal er wel niet al te veel Viking inzitten. Nou, misschien een Angelsaksische Druïde dan… Alvast een nieuwsgierige zaak, of ze bij mij dan ook dat R1b-8-gen vinden als typisch Fries haplotype. Tenminste, als ik dat zo goed heb begrepen…

Als iemand van mijn (Friese) lezers al bij zichzelf een test liet doen, of je kent meer genetische studies rond dit onderwerp: meldt het in de commentaren. We zijn hier erg benieuwd naar meer gegevens. Een boerin stuurde me alvast deze poster die boeren van Farmers Defense Force maakten:

Het Vikinggevoel leeft alvast wel bij de Friezen