Naast Friesland is er 1 ander stukje buitenland in Nederland, waar we graag af en toe verblijven: Zuid Limburg. Daar zien we nu langs de Geul overal de vraatsporen van de Limburgse probleembevers. Aangeknaagde danwel door knaag- en zaagwerk omgevallen bomen, die hele waterwegen kunnen blokkeren.

Zonde van al die mooie wilgen
Als bevers doen wat ze van nature doen, bomen slopen, en dat doen ze vlakbij mensen in een aangeharkt land met Waterschappen, die het waterpeil bewaken tot de centimeter nauwkeurig, dan krijgen ze vanzelf de status probleembever. Vroeg of laat loopt er een landje over, ze graven ook als kingsize muskusratten de dijklichamen door.

De muskusrat probeerden ze eerder als ‘waterkonijn’ op de menukaart te krijgen. Bij de probleembever willen de Limburgers nu iets soortgelijks voor elkaar krijgen. Beversteak, het schijnt heel lekker te zijn.

De bever is een succesdier van herintroducties, dat zich met nageslacht sinds 1988 (de uitzet in de Biesbosch) succesvol over het hele rivierenland verspreidde. Ze waren in het verleden dus niet voor niets uitgeroeid, voor pels en vlees. En omdat het eigenlijk irritante wezens zijn.

Maar een ecoloog ziet in zo’n megamuskusrat weer een natuurlijk succesverhaal. Die ziet de bever een waardevolle ‘rol’ vervullen in een ‘ecosysteem’. Dat er wat dynamiek in de natuur komt en afwisseling in natuurtypes.

Ze willen tegelijk met Vismigratie-actiegroepen (World Fish Migration Congres) zoveel mogelijk door mensen gebouwde rivierdammen weghalen. Maar als een bever zo’n rivieropstopping maakt, dan klappen ze in hun handen.

Zaagt een bever een oude boom om, dan vinden ecologen dat geweldig.

Zaagt de overheid laanbomen om voor de veiligheidsmanie-campagne van de ANWB, dan staan er actiegroepen op tegen bomenkap. Het moet ook gezegd: ik heb nog nooit een boom op de weg zien springen, om een dronken autobestuurder de controle over het stuur te doen verliezen.

Zulke dingen zie je alleen, wanneer je niet achter het stuur hoort te zitten. Toch?

Als de Shoarma-Turk een schaap slacht op Halal-wijze met keelsnede, dan komen dieractivisten in opstand. Verscheuren wolven een hele kudde schapen, dan klappen die zelfde dierminnaars en ecologen in de handen. Dat is dan weer ‘natuurlijk’…Hoera de wolf is terug!

Ecologenporno
Ecologen zijn dan ook hele rare mensen. We zien er wel eens een werkwoord voltooid verleden tijd in: ik lieg, hij loog, wij ecologen. Al die slappe kletsverhaaltjes van ze die voor wetenschap door moeten gaan.

Dat je van 1 of ander k#tknaagdier met zwemstaart een vorm van hogere wiskunde gaat maken. Heb je op tv wel eens twee parende bevers gezien? ‘Holland, Natuur in de Delta’ heette dat obscene gedoe:

Beverporno, met de commentaarstem er bij van Bram van de Klundert…

De ouderwetse term ‘natuurlijke historie’ zijn we meer voorstander van. In mijn fotografisch en literair debuut ‘Liever dood dan Slaaf, een pelgrimstocht door de Friese Natuur op zoek naar Vrijheid’ agendeer ik dan ook de afschaffing van de ecologie. Laten we het weer ‘natuurlijke historie’ noemen.

Natuur is geen ‘systeem’, maar het resultaat van een opvolging van natuurhistorische gebeurtenissen. Er is geen ‘natuurlijk evenwicht’, want dat heeft nooit bestaan, zo’n paradijs waar de natuur helemaal ‘af’ was. Geen enkel beest is onmisbaar, want wie mist de sabeltandtijger nog en de hyena’s van de ijstijdsteppes? Kunnen we echt niet zonder 1 van de meer dan 3000 soorten muskieten?

Ik ben van ’75. Dat betekent dat ik 13 jaar in een land leefde zonder bevers. Nooit gemist, toen. Maar leuk, dat ze er nu weer zijn. Tot zover die onmisbare rol van ze in het ecosysteem…

De een zijn droom, andermans nachtmerrie
Voor Limburger landeigenaren kan een probleembever tot ware ergernis uitgroeien, als behaarde malariamuskiet met dikke tanden, gesteund door provinciale ecologen met kapsones die blijven hameren hoe ‘beschermd’ dat ‘kwetsbare’ dier is.

Al die natuur van ecologen lijdt steevast aan een complex, dat pas met herstelplannen te genezen is. Ze voelen zich altijd ‘kwetsbaar’, als metromannetjes met heliumstemmetjes die steeds hun gevoelige kant willen tonen. Terwijl de natuur zelf spijkerhard is.

Dus ja: is het met natuur niet als met alles in het leven. Waar de 1 overal probleembevers ziet, daar ziet de ander juist iets geweldigs ontstaan. Waar de een schade van natuur beleeft, daar vindt de ander hier een verdienmodel, genaamd ‘natuurherstel’.

Waar ik lopend langs een zijtak van de Geul bij Vijlen de tijd van mijn leven had, wandelend naar de Heimansgroeve bij de Birvertsebeekweg (vernoemd naar de bevers van weleer), daar beleefde mijn metgezel haar eigen hel. Het was overal nat, glibberig, drekkig, het werd al donker, en ik dacht juist: wat zal er om de volgende bocht heen voor moois zijn!

Maar op andere vlakken vind je elkaar wel weer…

OK, bij wijze van traditie was de voorbereiding van die wandeling minimaal, met normale burgerkleding en nieuwe Van Bommel schoenen aan: hoppa de drek in. Waar de rest van Limburg op bergschoenen liep.  Je wilt gewoon even kijken, bent nieuwsgierig naar wat er verderop ligt en voor je het weet ben je al enkele kilometers verder door de blubber.

Zo heb ik eerder op Van Bommel lakschoenen een Alpenpas in het Obertauern-gebergte bedwongen. Ongeveer 800 meter bij een waterval van de Isel omhoog klimmen bij Hinterbichl.

Het was af en toe wat glibberig, maar ja, wat moet je als je net uit Triest van een congres komt waarvan je verslag moest doen. En je hebt geen andere schoenen mee? Niet gaan exploren, dat is dan geen optie. Op blote voeten werkte ook niet zo.

Het exploren gaat organisch, je klimt gewoon en denkt vervolgens ‘wow, wat zal er daar om die volgende hoek zijn’: dat proces herhaalt zich opnieuw wanneer je om die volgende hoek bent. Tot je plots ver van de bewoonde wereld verwijderd bent, in je kantoorkloffie, en de avond lijkt al in te treden terwijl je ook weer 800 meter moet afdalen.

Op ongeveer 2000 meter hoogte land je aan bij een berghut, je zag de gletsjer van de Gross Glockner, de rivier die een dal uitsleet: toen was je hemels gelukkig. Je zag nog zo’n Alpenmarmot, die een ‘fiet fieuw’ geluid maakte: voor sommige dieren ben ik blijkbaar heel aantrekkelijk.

Maar een ander had dat geglibber omhoog op kantoorschoenen langs een ravijn misschien weer als de hel beleefd. Voor mij is werken met computers weer een ware nachtmerrie, of je administratie doen voor de belasting. Er zijn mensen, ja ze bestaan, die werken met computers geweldig vinden.

Dus je kunt overal probleembevers zien, maar je kunt in de terugkeer van die bomenslopers langs de Geul ook een teken van hoop zien. Zelfs in het over-over-overvolle Nederland heb je nog natuur zoals hier langs de Geul, waar gewoon bevers kunnen doen alsof ze sinds de oertijd nooit weg zijn geweest.

Terwijl slechts een tiental kilometers verderop het Ruhrgebiet ligt met gapende gaten van bruinkoolmijnen, aan rokende bruinkoolcentrales van RWE:

Dus: Zo beroerd zijn die ecologen als mens nu ook weer niet. Ze vervullen ook een waardevolle rol in het menselijke ecosysteem. En als ze probleem-ecoloog worden, dan hoef je ze enkel hun subsidie af te nemen en ze blazen vanzelf een toontje lager.