Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit De Heilige Schrift, Het Boek zonder welk er geen Westerse cultuur was geweest. We ploegen ons verder door het uittocht-uit-Egypte-verhaal van Exodus, waarin de JHWH-cultus ontstaat.

Vorige aflevering in Exodus 25 kreeg Mozes bouwinstructies van ‘Boven’ voor de Ark van het Verbond, zodat hun god JHWH tussen zijn uitverkozen volk van Israel kan wonen, in plaats van op een heilige berg (Horeb/Sinai).

Van Exodus 27 tot 29 volgen uitgebreide bouwinstructies van een altaar en een Tabernakel, een tent van samenkomst waar de priesterklasse – Aaron en zijn nageslacht- voortaan tweemaal daags een lam zal offeren, ‘al uw generaties door’.

Het Voorhangsel, belangrijk bij Goede Vrijdag
De Bijbel moet je niet kritisch lezen- zoals wanneer je een rapport leest van hun overheid. Dan spreekt ‘het Woord’ niet meer tot je. Dat knopje omzetten van ‘modern’ naar ‘klassiek’ is makkelijker gezegd dan gedaan. Maar we blijven het wekelijks proberen. Vorige weekpreek zagen we hoe de Ark van het Verbond gebouwd werd.

Dan kon JHWH tussen zijn eigen volk gaan wonen, in plaats van wat op zijn heilige berg Horeb te blijven hangen.

In die Ark zat het Contract, de stenen tafelen met instructies om heilig te blijven, een apart gezet volk als menselijk natuurreservaat tussen vervuild industriegebied. Die Ark volgde op de Ark van Noach, waarin Noach met zijn gezin ontsnapte aan de wraak van JHWH.

De derde Ark zal die van vlees zijn, de ‘eerstgeboren Zoon’ van God, die zichzelf offert tot redding van de mensheid.

Vandaag in Exodus 26 zien we opnieuw gedetailleerde bouwinstructies ‘Van Boven’, nu voor de tent van samenkomst, de Tabernakel. Alle maten staan exact vermeld en materiaalkeuze. Dat is typisch de Bijbel, jaartallen tot het oneven jaar nauwkeurig, plaatsbepalingen en maatvoeringen tot de el nauwkeurig.

Niet ‘er was eens’, maar ‘in het jaar zus en zo, daar op die plek door die persoon’:

De tabernakel moet u vervolgens maken van tien tentkleden, van dubbeldraads fijn linnen en blauwpurperen, roodpurperen en scharlakenrode wol. U moet ze maken met cherubs erop, werk van een kunstenaar.

De lengte van één tentkleed moet achtentwintig el zijn en de breedte van één tentkleed vier el: al de tentkleden moeten dezelfde afmeting hebben. Vijf tentkleden moeten aan elkaar vastgemaakt worden, en nog eens vijf tentkleden moeten aan elkaar vastgemaakt worden.

Dan moet u blauwpurperen lussen maken aan de zoom van het ene tentkleed, aan het uiteinde van het ene stel, en zo moet u ze ook maken aan de zoom van het laatste tentkleed, bij het tweede stel.

U moet vijftig lussen maken aan het ene tentkleed en vijftig lussen moet u maken aan het uiteinde van het tentkleed dat bij het tweede stel behoort; de lussen moeten precies tegenover elkaar gezet zijn.

Dat gaat zo dertig regels op gelijke detailwijze door, tot de roodgeverfde ramshuiden en zeekoeienhuiden aan toe. En dan moeten ze het Voorhangsel maken in de tent van samenkomst, dat het heilige afscheidt van het Heilige Der Heiligen, de standplaats van de Ark, waar JHWH boven zal spreken boven een ‘verzoendeksel’ op die Ark.

Het voorhangsel moet voor u scheiding maken tussen het heilige en het heilige der heiligen.Vervolgens moet u het verzoendeksel op de ark van de getuigenis leggen, in het heilige der heiligen.

Het scheurende voorhangsel dat alle offerrituelen overbodig maakt
In het Mattheus-Evangelie staat dat bij de dood van Jezus aan het kruis dat voorhangsel in de Tempel scheurt. De symboliek daarvan, is dat je nu als mens die Jezus in de kruisweg volgt, niet meer al die rituelen hoeft te volgen van Exodus 26 tot 29.

Voor het dagelijks brandoffer moet een koperen brandoffertafel gebouwd worden met ‘hoorns’:

U moet ook het altaar van acaciahout maken; de lengte moet vijf el zijn, de breedte vijf el – het altaar moet vierkant worden – en zijn hoogte drie el.

U moet dan zijn hoorns op de vier hoeken ervan maken; zijn hoorns moeten er één geheel mee vormen en u moet het met koper overtrekken.
Vervolgens moet u de bijbehorende potten maken om zijn as te verwijderen, en de bijbehorende scheppen, sprengbekkens, vorken en vuurschalen; alle bijbehorende voorwerpen moet u van koper maken.

‘Een eeuwige verordening’
Er staat vervolgens ook letterlijk dat JHWH de bouwinstructies op de berg Horeb heeft getoond aan Mozes, als architect van zijn eigen bloedofferbar:

U moet het altaar van planken maken, vanbinnen hol. Zoals Hij het u op de berg getoond heeft, zo moet men het maken.

Dan volgen tien alineas over hoe je het voorhof moet maken bij de Tabernakel. En dat alle voorwerpebn in de eredienst opnieuw van koper moet zijn gemaakt:

Wat betreft alle voorwerpen van de tabernakel die nodig zijn in heel de dienst ervan, met alle bijbehorende pinnen en alle pinnen van de voorhof, ze moeten van koper zijn.

JHWH heeft een speciale affectie met koper en met goud, zo laat Hij via Mozes weten. Daarnaast moet er voor eeuwig een lamp op olijfolie branden. Die zelfde instructie lees je terug in Leviticus 24, het opvolgende Bijbelboek over priesterlijke verordeningen (de Levieten):

Ú moet de Israëlieten gebieden dat zij zuivere olie, uit gestoten olijven, voor u meenemen voor het licht, om voortdurend een lamp te laten branden.

In de tent van ontmoeting, aan de buitenkant van het voorhangsel dat tegenover de getuigenis is, moeten Aäron en zijn zonen die verzorgen, van de avond tot de ochtend, voor het aangezicht van de HEERE. Dit is voor de Israëlieten een eeuwige verordening, al hun generaties door.

‘Borsttas van de Beslissing’
Vervolgens (Exodus 28) moeten Aaron en zijn zonen ‘geheiligde’ kleding krijgen, zodat ze voor de Eredienst geschikt zijn:

Dit zijn dan de kledingstukken die zij moeten maken: een borsttas, een efod, een bovenkleed, een onderkleed van bewerkte stof, een tulband en een gordel. Zij moeten namelijk voor uw broer Aäron en voor zijn zonen geheiligde kleding maken om Mij als priester te dienen.

Een Efod is een gouden borstmantel, een soort malienkolder die de hogepriester zal dragen. Op elk van de schouderstukken zitten dan zes edelsteinen die gezamenlijk staan voor de twaalf stammen van Israel, zijn nakomelingen. Daarop moet die hogepriester van gelijk materiaal als de Efod een ‘Borsttas van de beslissing’ dragen, met daarin de namen van de stammen van Israel:

Zo zal Aäron de namen van de zonen van Israël op de borsttas van de beslissing, op zijn hart dragen, als hij in het heiligdom binnenkomt, tot een voortdurende gedachtenis voor het aangezicht van de HEERE.

En u moet in de borsttas van de beslissing de urim en de tummim doen, zodat die op het hart van Aäron zijn, als hij binnenkomt voor het aangezicht van de HEERE. Zo zal Aäron de beslissing voor de Israëlieten voortdurend op zijn hart dragen voor het aangezicht van de HEERE.

Aaron wordt dan de barman van de bloedkroeg van JHWH, met een duidelijke dresscode. Zonder goud kom je er niet in. Ook moet Aaron bij het binnentreden van het Heilige der Heiligen gouden belletjes en granaatappeltjes dragen, zodat JHWH hem horen kan. Anders zou hij sterven: (Exodus 28:35)

Aäron moet dat namelijk dragen wanneer hij dienstdoet, zodat het geluid ervan gehoord wordt als hij in het heiligdom binnenkomt voor het aangezicht van de HEERE, en als hij naar buiten gaat, opdat hij niet zal sterven.

Je moet beschermd zijn tegen JHWH
Je kunt niet met JHWH in aanraking komen zonder direct dood neer te vallen. Dat dodelijke bij aanraking is wat men ‘De Heiligheid van de HEERE’ noemt. Die spreuk moet op de tulband in goud staan van Aaron:

U moet ook een plaat maken van zuiver goud en daarin graveren, zoals men zegels graveert: DE HEILIGHEID VAN DE HEERE. U moet die bevestigen met een blauwpurperen koord, zodat hij aan de tulband vastzit. Hij moet aan de voorkant van de tulband zitten.

Hij moet namelijk op het voorhoofd van Aäron zijn, zodat Aäron de ongerechtigheid kan dragen van de geheiligde gaven die de Israëlieten brengen, ja, van al hun geheiligde geschenken. Hij moet namelijk voortdurend op zijn voorhoofd zijn om hen aangenaam te maken voor het aangezicht van de HEERE.

Andermaal moeten ook Aaron zijn zonen nauwgezette drescode handhaven, inclusief hoofddoeken en ‘linnen broeken die de schaamdelen bedekken’, omdat ze anders zouden sterven:

Aaron en zijn zonen moeten ze namelijk dragen, als zij de tent van ontmoeting binnenkomen, of als zij tot het altaar naderen om in het heiligdom te dienen, opdat zij geen ongerechtigheid op zich laden en sterven. Dit is een eeuwige verordening voor hem en voor zijn nageslacht na hem.

Instructies voor de bloedbar en offervuur
Het komt dus erg precies bij JHWH. Als er ook maar iets aan je mankeert in Zijn ogen val je dood neer. De priester Aaron moet vervolgens voor de eredienst ‘gezalfd’ worden met olie. Een ‘gezalfde’ is in het Hebreeuws een ‘Messias’, in het Grieks van de Septuagint (de Griekse vertaling van het Oude Testament) is dat de Christus.

Jezus zou dus door zijn kruisdood het voorhangsel scheuren, een symboliek die alleen zinvol is wanneer je dus Exodus 29:7 er bij pakt. Nadat ze twee offerstieren en twee rammen hebben klaar gezet, en Aaron heeft alle kleding aan die ze in vorige hoofdstukken ontwierpen:

Dan moet u de zalfolie nemen en die op zijn hoofd gieten. Zo moet u hem zalven.

Pas later in de tijd van Saul en David zie je dat die handeling namens hogepriester Samuel voor wereldse koningen van Israel wordt verricht. Hier is dat uitsluitend voor de Eredienst.

Barbecuen met JHWH
Dan opent de dienst met het eerste bloedoffer, dat van de stier die als zondoffer wordt gedood:

Vervolgens moet u de jonge stier naderbij laten komen, vóór de tent van ontmoeting, en Aäron en zijn zonen moeten hun handen op de kop van de jonge stier leggen. Dan moet u de jonge stier voor het aangezicht van de HEERE slachten, bij de ingang van de tent van ontmoeting.

Vervolgens moet u een deel van het bloed van de jonge stier nemen, en dat met uw vinger op de hoorns van het altaar strijken. Al het overige bloed moet u dan aan de voet van het altaar uitgieten.

Dat vlees mogen ze niet eten omdat het ritueel verontreinigd is, alles dat onheilig is in de ogen van JHWH zit er in bezworen, als bij de zondebok nadat de priester er zijn handen oplegde. Het vet van de stier is brandstof op het altaar.

Dan moet er een ram geslacht worden, en dit levert dan een Barbecue-geur op waar JHWH blij van wordt:

U moet de ram slachten, zijn bloed nemen en dat rondom op het altaar sprenkelen. Dan moet u de ram in stukken verdelen, zijn ingewanden en zijn poten wassen en die op zijn rompstukken en kop leggen.

U moet ten slotte de hele ram op het altaar in rook laten opgaan. Het is een brandoffer voor de HEERE, een aangename geur. Het is een vuuroffer voor de HEERE.

Opvallend bij de JHWH-cultus is dat ook de priester met ramsbloed ingesmeerd moet worden, nadat ze het hele altaar besprenkelen met ramsbloed van het tweede geslachte ram.

U moet de ram slachten, wat van zijn bloed nemen en dat strijken op de rechteroorlel van Aäron en op de rechteroorlel van zijn zonen, op de duim van hun rechterhand en op de grote teen van hun rechtervoet. Daarna moet u het overige bloed rondom op het altaar sprenkelen.

Dan moet u wat van het bloed nemen dat op het altaar is, en van de zalfolie, en dat sprenkelen op Aäron, op zijn kleding, op zijn zonen en op de kleding van zijn zonen met hem. Dan zal hij geheiligd zijn, hij, zijn kleding, zijn zonen en de kleding van zijn zonen met hem.

Die handeling- de priesters met bloed insmeren- lijkt weer op het insmeren met lamsbloed van de deuren, zodat ‘de verderver’ aan je deur voorbij gaat. Zodat je eerstgeborene niet sterft.

Tweede ram als inwijdingsoffer
Bovenop dat op de barbecue smeulende ram moeten dan ook nog ongezuurde broden gelegd, een ‘beweegoffer’. Of Hij ook knoflooksaus er bij wil, dat staat niet vermeld. Maar de details van hoe je het brood moet bakken zijn zo plastisch, dat die vermelding er best bij had kunnen staan;

Vervolgens moet u ze uit hun hand nemen en ze op het altaar in rook laten opgaan, boven op het brandoffer, als een aangename geur voor het aangezicht van de HEERE. Het is een vuuroffer voor de HEERE.

Bij het tweede geslachte Ram mogen de priesters met de barbecue meedoen, ze mogen die ramsbout eten. Iemand anders mag er niet aankomen:

En Aäron en zijn zonen moeten het vlees van de ram eten, met het brood dat in de mand is, bij de ingang van de tent van ontmoeting. Zij mogen namelijk alleen die dingen eten waarmee verzoening gedaan is om hen tot priester te wijden en hen te heiligen. Een onbevoegde echter mag er niet van eten, want het is heilig.

Als ze dan zeven dagen achter elkaar elke dag een stier doden, en dat bloed tegen het altaar sprenkelen, dan is het zo heilig geworden dat er bijzondere dingen gebeuren. Dan is er door alle gevloeide bloed zoveel ‘verzoening’, de boosheid van JHWH is dan gestild zodat je het altaar kunt naderen en zelfs aanraken:

Zeven dagen lang moet u verzoening doen voor het altaar en het heiligen; dan zal dat altaar allerheiligst zijn. Ieder die het altaar aanraakt, zal heilig zijn.

‘Heilig zijn’ betekent dan dat je dicht bij JHWH kunt komen zonder dood neer te vallen. Als Hij dan ook nog dagelijks twee lammetjes op de barbecue krijgt, is JHWH helemaal content, twee lammeren van 1 jaar oud en dat voortdurend:

Ik zal dan te midden van de Israëlieten wonen, en Ik zal hun tot een God zijn.En zij zullen weten dat Ik de HEERE, hun God, ben, Die hen uit het land Egypte geleid heeft, opdat Ik in hun midden zal wonen; Ik ben de HEERE, hun God.

Want zonder al dat vlees, bloed en brood, daar daalt JHWH zijn berg niet voor af.

Jezus als Derde Ark van Verbond
Met Jezus als de ‘gezalfde’ (Messias, Christus) zeggen christenen nu: dat zoenofferen en al dat bloed hoeft niet meer, om het met JHWH goed te maken omdat je anders direct dood neervalt. Toen (Goede Vrijdag) scheurde het voorhangsel, en kwam het Heilige der Heiligen open te liggen.

Dus hoef je al die rituelen en offers niet meer te doen. Voor moderne mensen klinkt dat nu als ‘verhaaltjes’ en ‘ver van mijn bed show’. Voor mensen van het orthodox joodse geloof klinkt het als blasfemie. Immers, christenen zijn met hun symboliek aan de haal gegaan, om vervolgens al hun rituelen af te schaffen (bv besnijdenis) terwijl ze wel met hun geschriften op de loop gingen.

Christenen nemen Jezus als derde Ark, de man die na 3 dagen opstond, die 33 jaar werd na drie jaren dienst te doen. We kennen nog de wens uit Exodus, dat JHWH alle eerstgeborenen voor zichzelf wil, zowel van het vee als van mensen. Met voor menselijke zonen een losoffer.

De christelijke symboliek bij Jezus als ‘gezalfde’ (Messias, Christus) en dus Hogepriester is andermaal door en door Israelitisch: de ‘Eerstgeborene’ van JHWH komt op het offerhout (kruis), geeft zijn eigen bloed (wijn) en brood (lichaam), conform de hierboven beschreven eredienst. En dan staat het Heilige der Heiligen voor ons allen open, we worden geen prooi van de dood bij het aanzien van JHWH.

En dat heet dan ‘eeuwig leven’. Wanneer de drievuldige symboliek van Jezus  (33, drie jaar dienst, na drie dagen opstaan) nog niet genoeg is, dan schonk de katholieke kerk ons ook nog de goddelijke drievuldigheid, van Vader- Zoon-Heilige Geest: blasfemie volgens de Israelieten die daar veelgodendom in zien.

• Zo zit de Bijbel in zijn geheel gelezen- met op het eerste gehoor absurd klinkende verhalen- best logisch in elkaar. Een vraag voor de echte Bijbeltijgers onder U: is het vergoten eerstgeborenen-bloed van Jezus dan symbool voor het stierenbloed (zondoffer) of het ramsbloed dat op het altaar werd gesprenkeld? Spreken we hier over logische absurditeit, of over absurde logica?

Heb een goede zondag.