‘Van hun vlees mag u niet eten’ (Leviticus 11)

We kwamen Bert Bruls tegen in Zuid Limburg, hij bleek best op mensen gesteld

Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit de Heilige Schrift, Het Boek zonder welk er geen Westerse beschaving was geweest. We hervatten de tocht door Leviticus, het Bijbelboek dat de priesterdienst en religieuze voorschriften opstelt voor het volk van Israel.

In Leviticus 11 komen de spijswetten aan bod, met een onderscheid tussen ‘reine’ en ‘onreine’ dieren – ‘besmet’ noemt de Naardense vertaling die dieren- waarvan je niet eten mag. En wie dat wel doet zal ‘onrein tot de avond’ zijn.

De functie van Leviticus haar spijswetten kan zijn, dat je let op wat je eet en hoe je dat doet. Eten is een religieuze activiteit, de wijze waarop je dat doet onderscheid je als mens van de beesten.

Een garnaal verandert jaarrond van geslacht

Zelfs garnalen en oesters mag je niet eten
Vandaag is het precies een jaar geleden dat ik mijn (Joodse) vrouw ontmoette. Zij eet geen varkensvlees, haar moeder wel, een pas bekeerde goede vriend van ons eet juist om religieuze redenen weer geen varkensvlees. Ik ben gek op Friese droge worst van de slager uit Joure en gek op Serranoham: ideaal bodempje bij het bier drinken. Beide zijn we gek op garnalen, schelpdieren als mosselen en oesters, die je volgens Leviticus haar spijswetten ook niet eten mag.

Maar wanneer je een allergische reactie krijgt bij varkensvlees, heb je een praktische reden die toont dat aan religieuze voorschriften een ervaring ten grondslag ligt. Het varken is mogelijk om die gedeelde ervaring van veel meer mensen als ‘onrein dier’ het meest bekend, Moslims eten ook geen biggen.

De oorsprong van de scheidslijn tussen reine en onreine dieren vind je in Leviticus 11. In vers zeven komt het verbod op varkensvlees ter sprake. Nadat JHWH tegen Mozes vertelt dat het eten van herkauwende hoefdieren veilig is, komen vanaf vers vier de onreine dieren aan bod, die je niet mag eten:

Maar deze dieren mag u niet eten, van die die alleen herkauwen of alleen gespleten hoeven hebben: de kameel, want die herkauwt wel, maar heeft geen gespleten hoeven; die is voor u onrein;

de klipdas, want die herkauwt wel, maar heeft geen gespleten hoeven; die is voor u onrein;
de haas, want die herkauwt wel, maar heeft geen gespleten hoeven; die is voor u onrein;

het varken, want dat heeft wel gespleten hoeven; de hoef is in tweeën gespleten, maar het herkauwt het gekauwde niet; dat is voor u onrein.

Van hun vlees mag u niet eten en hun kadavers niet aanraken; ze zijn voor u onrein.

Ook paling mag je niet eten, het zijn aaseters en ze hebben geen zichtbare schubben. Ik ben er gek op

Dit mag u eten van al wat in het water leeft: alles wat in het water, in de zeeën en in de beken vinnen en schubben heeft, dat mag u eten,
maar alles wat geen vinnen of schubben heeft in de zeeën en in de beken, van alles wat in het water wemelt en van alle levende wezens die in het water leven, die zijn voor u iets afschuwelijks.

Ja, iets afschuwelijks zijn ze voor u. Van hun vlees mag u niet eten, en hun kadavers moet u verafschuwen. Alles in het water dat geen vinnen of schubben heeft is voor u iets afschuwelijks

Een tevreden roker, heerlijke vette rivierpaling

Emotionele en praktische bezwaren
Bij de laatste zin tref je dus een garnalenverbod, en je mag ook geen schelpdieren eten. Garnalen zijn (ook) aaseters en schelpdieren zijn filtervoeders die ook allerlei troep binnen krijgen.

Bij ons is het nagenoeg uitgesloten dat je honden eet, zoals Koreanen doen. Dat zou bijna neerkomen op kannibalisme. Mensen leven al tientallen millennia met honden, als jachtgezel en erfbewaker. Katten eet je niet. Die houden het huis vrij van muizen. Paardenvlees zal evenmin ooit echt aanslaan.

Voor paarden betalen mensen soms meer geld dan ze voor een familielid zouden doen. Ze zijn er van oorsprong voor het vervoer, en dan had je onder de paarden ook de Bentley’s, Ferrari’s, de raspaarden voor de patsers. Na uitvinding van het halster in de Middeleeuwen ook voor de ploeg.

Bij een aantal dieren kun je verder voorstellen dat je er eerder na consumptie ziek van wordt. Omdat hun parasitaire cyclus aansluit op die van mensen, en mensen zijn ook alleseters. Terwijl herkauwers die gras eten hun eigen parasieten hebben, die bij mensen niet levensbedreigend zijn, kun je van vossen, honden, en ook varkens ziektes oplopen waar je aan sterft.

Paarden bij terp, hun vlees zal nooit aanslaan

Wanneer je wilde zwijnenvlees eet, kun je besmet raken met kleine wormpjes, trychinen, tenzij je het goed kookt. Daarnaast hadden biggenvlees-eters last van de varkenslintworm, die met twee haakjes zich in je darm kon vasthechten. Varkens zijn alleseters, omnivoren zoals dat heet. Ze eten ook aas, en wat een dier eet komt in de smaak terug.

Aan de andere kant kun je stellen dat spijswetten onnodig complicerend werken. Chinezen eten juist weer alles dat beweegt, tot gebakken uil aan toe. Er zijn veel meer Chinezen dan Israelieten, dus qua overleving spelen hele andere zaken een grotere rol dan of je varkens of garnalen en hazen eet. Sterker nog, wie alles eet heeft meer opties tot overleving in meer klimaatzones en gebieden.

Met bruine kiekendief, die zie je hier steeds over de akkerbouwlanden schommelen

Goed voor natuurbescherming
Zoals Prins Philip, met Prins Bernhard oprichter van het Wereldnatuurfonds, ooit in 1986 opmerkte over de Kantonese keuken bij een fondsendiner voor WWF:

Als het vier poten heeft maar geen stoel is, twee vleugels heeft en rondvliegt maar geen vliegtuig is, in het water zwemt maar geen duikboot is, de Kantonezen (Chinezen) zullen het eten.

Je kunt dus stellen dat de spijswetten een positieve werking op natuurbescherming hebben gehad in het Midden Oosten. Want tot in detail staan alle soorten beschreven die je niet eten mag, van de kiekendief tot de uil, de zeearend en de vleermuis. Dat je ook bij een kraai of raaf het water niet in de mond loopt, of gebakken ooievaar, maar bij een lekker kipje of eendenborst wel, JHWH had er al geen trek in:

En van deze vogelsoorten moet u een afschuw hebben; ze mogen niet gegeten worden, ze zijn iets afschuwelijks: de arend, de lammergier, de monniksgier, de buizerd, elke soort kiekendief, elke soort raaf, de struisvogel, de velduil, de meeuw, elke soort valk, de steenuil, de visarend, de ransuil, de kerkuil, de kraai, de aasgier, de ooievaar, elke soort reiger, de hop en de vleermuis.

Een joekel van een sprinkhaan, voedsel voor asceten die zich in de woestijn terugtrokken (denk aan Johannes de Doper)

Je kleren wassen als je hun kadaver droeg
BIj de insecten staan alleen sprinkhanen op het menu van een volk dat zich niet verontreinigen mag, van de rest zou je ook onrein worden in de ogen van JHWH. Die moet zich dan reinigen en is onrein verklaard tot de avond:

Maar alle gevleugelde insecten die vier poten hebben, zijn voor u iets afschuwelijks. Door deze dieren verontreinigt u uzelf. Al wie hun kadavers aanraakt, is onrein tot de avond. En al wie een deel van hun kadaver draagt, moet zijn kleren wassen en is onrein tot de avond.
26Alle dieren die een gespleten hoef hebben, maar waarvan de hoeven niet geheel gespleten zijn en die niet herkauwen, zijn voor u onrein. Al wie ze aanraakt, is onrein.

Ook zijn alle zoolgangers onder al de dieren die op vier poten gaan, voor u onrein. Al wie hun kadaver aanraakt, is onrein tot de avond. En wie hun kadaver draagt, moet zijn kleren wassen en is onrein tot de avond; ze zijn voor u onrein.

En dan met de professionals aan de snijtafel

Eten is een religieuze activiteit
Een andere functie van zulke spijswetten kan zijn, dat je van eten een religieuze gebeurtenis maakt. Dat doen mijn vrouw en ik ook, door voor het eten even stil te zijn en te bidden, dankbaarheid tonen voor wat er op tafel komt. In plaats van dat je ongecoordineerd ieder voor zich wat naar binnen schrokt, zoals in seculiere huishoudens, met een half oog op de telefoon die er naast ligt.

En het meeste dat hier als onrein staat geadverteerd, je zult het toch al niet graag eten. Zo vervolgt Leviticus:

Van de kruipende dieren die zich over de aarde voortbewegen, zijn deze voor u onrein: de mol, de muis, elke soort pad, de gekko, de varaan, de hagedis, de skink en de kameleon. Onder al de kruipende dieren zijn die onrein voor u. Al wie ze aanraakt als ze dood zijn, is onrein tot de avond.

Verder is alles waarop iets van die dieren valt als ze dood zijn, onrein: elk houten voorwerp, of een kledingstuk, of een huid, of een zak – elk voorwerp waarmee werk verricht wordt. Het moet in water worden gelegd, en is onrein tot de avond. Dan zal het rein zijn. En elke aarden pot, waarin iets van deze dieren valt, en alles wat erin zit, is dan onrein. U moet hem stukbreken.

Een rondkruipende muis laat in zijn spoor steeds wat pis achter en salmonella-bacterien. Dus ook hier zit best iets in dat voorschrift. Om vervolgens dan al je servies stuk te gooien, zodra er een muis in huis is geweest: wie doet dat nog? Wij krijgen binnenkort een afwasmachine en dat moet toch ook genoeg zijn om zulke onreinheid te verwijderen.

Batman, geen dwergvleermuis of hoefijzer, ik hou het op een laatvlieger, ook geen voedsel volgens de Bijbelse keuken

Maar die hadden de Israelieten in het jaar 1500 voor de jaartelling in de woestijn niet. Vervolgens beschrijft Leviticus 11 het belang om aas te mijden, wat ook logisch is, want van rot vlees kun je goed ziek worden. Al met al is het dus een goede zaak om de geest van Leviticus met je mee te dragen. Eten is een gezamenlijke en religieuze activiteit en je kunt niet zomaar alles binnenschrokken.

Je bent geen beest maar een mens, er is onderscheid tussen ‘vreten’ en eten. Zo besluit Leviticus 11:

Want Ik ben de HEERE, Die u uit het land Egypte heeft laten vertrekken, opdat Ik u tot een God ben. U moet heilig zijn, want Ik ben heilig. Dit is de wet met betrekking tot de dieren, de vogels en alle levende wezens die in het water krioelen, en alle wezens die zich op aarde voortbewegen, om onderscheid te maken tussen het onreine en het reine, en tussen de dieren die men eten en de dieren die men niet eten mag.

Wie God eert, die houdt dus op het oog wat hij eet en hoe hij dat doet. Heb een goede zondag.

8 Replies to “‘Van hun vlees mag u niet eten’ (Leviticus 11)”

  1. Beste Rijpke,

    Alles wat God heeft geschapen heeft is individueel goed, maar als alles samenwerkt zegt de Bijbel dat het zeer goed is.
    Alles heeft een functie, sommige om te eten, sommige om plezier van te hebben en sommigen om het vuil / overblijfsel op te ruimen.
    Over dat laatste wordt pertinent niet als eten beschouwd, je hebt dus dieren om te eten en je hebt dieren met een andere functie.
    Dat was al vanaf dag 1 zo, YHWH veranderd niet, Noach wist precies welke dieren rein om te eten waren daar moesten er 7 paartjes mee en van de onreine een mannetje en een vrouwtje.
    Het is allang wetenschappelijk aangetoond dat de dieren waarvan God zegt dat ze gegeten kunnen worden ook veilig zijn om te eten, in tegenstelling van de niet reine dieren.

    Zoals met alles is de vraag vanaf het allereerste begin tot de laatste dag, wie wil je geloven, heeft God dat werkelijk gezegd?
    God weet wat wij nodig hebben en wat niet goed voor ons is, als de Bijbel zegt dat als je Hem gehoorzaamt en doet wat Hij zegt, dat je en lang, gelukkig en overvloedig leven zal hebben. Geloof je dat niet dan is dat ok. je komt gewoon sneller in het recycle proces.

    O en wie God eert bepaalt zelf niet hoe dat moet dat is aan God, dat denkt iedereen wel te kunnen doen en omdat er niets gebeurd is het toch goed?

    Johannes 14:15
    Indien gij Mij liefhebt, zo bewaart Mijn geboden.

    Johannes 14:21
    Die Mijn geboden heeft, en dezelve bewaart, die is het, die Mij liefheeft; en die Mij liefheeft, zal van Mijn Vader geliefd worden; en Ik zal hem liefhebben, en Ik zal Mijzelven aan hem openbaren.
    Uiteindelijk mogen alleen diegene het nieuwe Jeruzalem ingaan die;

    Openbaring 14:12
    Hier is de lijdzaamheid der heiligen; hier zijn zij, die de geboden Gods bewaren en het geloof van Jezus.

    Openbaring 22:14
    Zalig zijn zij, die Zijn geboden doen, opdat hun macht zij aan den boom des levens, en zij door de poorten mogen ingaan in de stad.

    groet

  2. Een werkelijk wijs, modern, spiritueel voedingsadvies is te vinden in brief 14 van Paulus aan de Romeinen. Met name de laatste zin is het overdenken zeer waard.

  3. Beste Martje

    Ik ben het hier 100% eens met Paulus.
    Ik neem maar even aan dat je weet waarover het hier gaat en dat je het hele hoofdstuk kent, want dan wist je dat het gaat over een voorbeeld zijn, maar zoniet; Paulus heeft het hier over de verantwoording dragen door juist te handelen bij mensen die net bekeerd zijn, je kan dit onder andere vinden in het volgende hoofdstuk Rom 15:1 Maar wij, die sterk zijn, zijn schuldig de zwakheden der onsterken te dragen, en niet onszelven te behagen.
    Maar ook vanaf Rom 11 gaat het aan 1 stuk door om juist te wandelen in het licht, wat is het licht? Zijn Woord. Psalmen 119:105
    Nun. Uw woord is een lamp voor mijn voet, en een licht voor mijn pad.
    NU zegt misschien iemand maar dat is oud testamentisch wij zijn nieuw testamentisch, dan heb ik nieuws voor je er bestaat geen oud en nieuw testament alleen vernieuwd, het is opnieuw bekrachtigd. doordat de mensen nu middels de HG wel Zijn geboden kunnen doen.

    Trouwens Paulus heeft het hier ook duidelijk opgeschreven.
    Rom.15:4 Want al wat te voren geschreven is, dat is tot onze lering te voren geschreven, opdat wij, door lijdzaamheid en vertroosting der Schriften, hoop hebben zouden.
    Hij zegt wat van te voren is opgeschreven dat is het zg oude testament, het zg nieuwe kwam zo’n 50 jaar later pas.
    Nogmaals het gaat over eten wat de Bijbel vind wat eten is, het vlees wat verkocht werd in die dagen had een onbekende herkomst, veelal was dat offervlees uit 1 van de vele heidense tempels. sommige hadden hier moeite mee en twijfelde omdat vlees te eten, andere discussieerde erover. Paulus neemt gewoon de moeite om dit issue duidelijk te maken. er is maar 1 God dus vlees geofferd aan wat dan ook stelt niets voor, maar als het een discussie en of ergernis wordt dan is het beter om dat te laten staan.

    groet Raymond

    1. Ik ben benieuwd waar je het niet eens bent met Paulus. Voor mij staat niets van wat Paulus schrijft ter discussie. Voor mij niet een kwestie van wel of niet eens zijn. Als volgelingen van Christus Jezus geloven we dat de Bijbel Gods woord is.

      1. Als pas bekeerde begrijp ik dat je op die wijze de bijbel wilt benaderen, omdat je de chaos van het seculiere inwisselt voor een Zekerheid.

        Maar de Bijbel zelf geeft al aan dat Het Boek niet zeker is van zichzelf. Kijk naar passages in Kronieken en Koningen; ‘die en die gebeurtenis, staat dat niet beschreven in zus en zo?’…

        Het enige ‘zekere’ aan geloof en de Bijbel is dat je het dwalen opgeeft, en een Zoeker wordt, omdat je aanvoelt wat je wilt vinden, je bent op pelgrimstocht.

        Het gaat er dus ook niet om of je het eens met Paulus moet zijn, wie ben ik…De Bijbel is een reisgids, maar niet de Reis zelf, laat staan de Bestemming.

        1. Ook ik geloof de Bijbel van kaft tot kaft dus ook alles wat Paulus zegt, maar alles wel met een grote kanttekening.

          De Bijbels zoals wij die in het Nederlands kennen zijn door verschillende vertalers “vertaald”.
          Sommige oprecht, en velen met een agenda, ook omdat veel Hebreeuwse woorden en of zinnen afhankelijk van hun plaatsing iets anders kunnen betekenen, wat meestal niet is opgemerkt.
          Tevens kent het Hebreeuws een bepaalde poëzie en verschilt Bijbelse Hebreeuws van moderne.

          Toch waakt YHWH over Zijn Woord en een ieder kan daardoor gered worden waarbij het zaak is te weten waarvan je gered wordt.
          Ja en daardoor lijken er tegenstrijdigheden in te staan, en zelfs dat er een compleet nieuw “geloof” is ontstaan in het zg Nieuwe testament.
          Als laatste wordt er zeker in Nederland nog gedacht dat het zg Nieuwe testament origineel is geschreven in het Grieks, terwijl het tegendeel makkelijk is aan te tonen.

          Yeshua en al zijn volgelingen (dus ook Paulus) kwamen niet om hun eigen of nieuwe doctrine of geloof te brengen. Yeshua zei vanaf het allereerste begin, bekeert u, keer terug naar Tora en doe wat Mozes zei.
          en zo ook deden Zijn volgelingen.

          Je zegt pas bekeerd te zijn? bekeerd naar wat? want als je terug bent gekeerd naar God, Yeshua, het Woord, dan weet je wie je volgt.
          Volg je een kerk, doctrines van mensen, religie of een …..vereniging, alles behalve YHWH dan ben je volgens de Bijbel niet bekeerd. Het gaat er namelijk om wie je werkelijk gelooft en doet wat Hij zegt.

          Mattheüs 19:17
          En Hij zeide tot hem: Wat noemt gij Mij goed? Niemand is goed dan Een, namelijk God. Doch wilt gij in het leven ingaan, onderhoud de geboden.
          Johannes 14:21
          Die Mijn geboden heeft, en dezelve bewaart, die is het, die Mij liefheeft; en die Mij liefheeft, zal van Mijn Vader geliefd worden; en Ik zal hem liefhebben, en Ik zal Mijzelven aan hem openbaren.
          Marcus 7:7
          Doch tevergeefs eren zij Mij, lerende leringen, die geboden zijn der mensen;

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *