Terwijl schadelijke effecten voor bijvoorbeeld watervogels en de visstand nog onderzocht moeten worden, bouwt de overheid met particuliere bedrijven steeds grotere zonneenergie-industrietereinen op natuurwateren. Zo opende Rijkswaterstaat dit najaar met het Rijksvastgoedbedrijf een tender voor een drijvende zonnefarm van 40 hectare in de ‘Nationaal Park’ de Oosterschelde bij de Krammersluizen.

De grootste private ontwikkelaar van industrieterrein op open water is nu GroenLeven, een lieveling van SDE-subsidieverstrekker RVO. Oud-Tennet-baas Mel Kroon zit in de Raad van Toezicht (tevens voorzitter raad van toezicht Eneco), en de vroegere managing director Solar bij Eneco, Peter Paul Weeda is directeur.

Dat in Friesland opgerichte bedrijf is sinds 2017 eigendom van het Beierse Bay Wa. Om voor natuurwaarden en visstand schadelijke operaties groen te verven, framen ze die wateren als industrieterrein (‘zandwinplas’) waar toch niks leefde. Om weerstand uit de omgeving af te kopen lanceren ze dan een ‘Omgevingsfonds.’ Voor de looptijd van de SDE+(+) subsidie- 15 jaar- storten ze dan het van RVO ontvangen belastinggeld in de gemeentelijke kas.

Noodklok voor meer subsidie zonne-industrieterreinen
BayWa R.E. is een groothandel in landbouwmachines (1923 opgericht), dat in 2012 dankzij Angela Merkel haar ‘energiewende’ (massieve subsidies Einspeisegesatz) zichzelf uitbreidde tot duurzame energie-ondernemer met r.e.-toevoeging. Hun Friese dochter GroenLeven lobbyde afgelopen maand nog voor hogere SDE-subsidies, omdat de materiaalkosten stijgen. Zij stelden:

‘Paradox in de energietransitie: ontwikkeling zon-PV in de knel, ondanks hoge energieprijzen’, dat is de veelzeggende titel van het recent gepubliceerde onderzoeksrapport van Berenschot. Door fors hogere kosten, strengere eisen en toegenomen complexiteit staan veel projecten onder water of komen überhaupt niet van de grond. KiesZon, Solarfields, Sunrock, TPSolar Nederland BV en GroenLeven luiden daarom de noodklok voor zon-PV in Nederland.

Gelukkig zijn er drie oplossingen voor handen om het tij te keren:
1. Pas de SDE-regeling aan zodat hogere kosten worden meegenomen
2. Houd rekening met strengere eisen in de stimuleringsinstrumenten
3. Benut het potentieel van de Regionale Energie Strategieën (RES

Routekaart Zon op Water
De Rijksoverheid doet ondertussen vrolijk mee. Zo komt mogelijk een drijvende zonnefarm van 20- 40 hectare in ‘nationaal park de Oosterschelde’ bij de Krammersluizen, op last van het Rijksvastgoedbedrijf.

Hun Rijksoverheid lanceerde met Rijkswaterstaat afgelopen maand het plan om het bufferbekken voor de Zeeuwse Keekraksluizen te bedekken met een industrieterrein van 22 hectare, en zandwindepot IJsseloog in de IJsseldelta, broedgebied van zeearenden.

Die programma’s zijn onder deel van ‘Hernieuwbare Energie op Rijksareaal’, vrucht van een ‘Nationaal Consortium Zon op Water’ uit 2017 waar Rijkswaterstaat aan mee doet, als eigenaar/beheerder van de meeste van de 8000 km2 binnenwateren.Na een motie in de Tweede Kamer, erkent de minister van EZK  dat natuureffecten domweg niet zijn onderzocht:

Steeds meer waternatuur bedolven onder zonne-industrie
BayWa r.e./Groen Leven legt steeds meer grote zonne-industrieterreinen in Nederland aan op natuurwateren/zandwinplassen, dankzij het gunstige subsidieklimaat onder het Rutte-regime. De grootste is de Bomhofplas (20 hectare) bij Zwolle, daarop volgt een industrieterrein van 15 hectare in een plas bij het Drentse Beilen. Dat verkocht BayWa re/Groen Leven naar een durfkapitalist door (Encavis Asset Management AG), toen het project klaar was en de subsidie binnen.

Zo zie je wat een zonnefarm daadwerkelijk is. Het levert geen bijdrage aan de transitie bij fossiele brandstof vandaan. Het is een beleggingsproduct, dat voor een durfkapitalist rendeert voor de looptijd van de SDE+subsidie (15 jaar)

De bouw en uitbreiding gaat volop door, ondanks de congestie op het regionale stroomnet. Omdat de jaaropbrengst van zonne-energie voor 70 procent wordt opgewekt in de zomermaanden, alleen overdag, geeft de uitbreiding zulke klappen aan de netstabiliteit dat de netbeheerders zonnefarms moeten afsluiten/afknijpen (curtailment heet dat)

Een ander project dat lezers onder de aandacht brachten is die in een zandwinplas Sellingen in de gemeente Westerwolde in Groningen, het grootste drijvende industrieterrein van Europa (30 a 40 hectare). Om weerstand uit de omgeving af te kopen, stort GroenLeven voor de looptijd van de SDE+-subsidie dan belastinggeld een ‘Omgevingsfonds’, de gemeentekas van Westerwolde.

Volgens lezers sneuvelde daar een heel veld met zeldzame en ‘beschermde’ zonnedauw. Dat is een vleesetende plant die meestal in vochtige duinvalleien groeit. Andere locaties zijn een meer bij Tynaarlo (Groningen 10 hectare industrie in natuurwater) een natuurwater bij Ureterp (FRL) de Lippe-Gabrielsplas (10-15 hectare), en een natuurwater bij Nijbeets (15 hectare) van een zandboer. Prachtige kansrijke locaties voor natte natuur (ontwikkeling), veel beter dan boerengrond, verwerden zo tot industriegebied, dat subsidies opwekt voor de klimaatmaffia/het grote geld bv.

Ontheffingen Wet Natuurbescherming
Dat meer bij Nijbeets ken ik als een waardevol watervogelgebied. Alle zandwinputten, ook hier bij Sint Nicolaasga ontwikkelen een unieke flora en fauna omdat er dankzij particulier eigendom bijna geen menselijke verstoring voorkomt. GroenLeven kleedt de omvorming tot intensief zonne-industrieterrein dan in als ‘win win’-situatie.

Het drijvend zonnepark Sellingen is verankerd aan het diepste gedeelte van de voormalige zandwinplas, en zoveel mogelijk uit het zicht van het recreatiegedeelte. Omdat het drijvend zonnepark aan het diepste gedeelte van de plas vastgemaakt is, heeft het geen negatief effect op de ecologie. Dit blijkt uit een plaatselijk onderzoek van Royal HaskoningDHV.

Een recent onderzoek van Buro Bakker en Hanzehogeschool Groningen, uitgevoerd bij twee andere drijvende zonneparken van GroenLeven, bevestigde deze bevindingen.
De drijvende zonneparken van GroenLeven bestaan uit glas-glas panelen, bevestigd op een stabiele open constructie.

Licht en lucht hebben vrij baan door aanvullende lichtstraten. Zo wordt er optimaal rekening gehouden met de ecologie en biodiversiteit van het water en de oevers. Extra voorzieningen als een groenwal en een oeverzwaluwwand helpen hier ook bij. Verder monitort Royal Haskoning DHV in samenwerking met lokale vogeltellers de komende vier jaar de vogelbewegingen, als onderdeel van de ontheffing op de Wet Natuurbescherming.

Voor het hier gefotografeerde industrieterrein in het voormalige watervogelrustgebied De Dolten bij Oudehaske heeft GroenLeven dit verhaaltje bedacht:

In Oudehaske ligt wel een heel bijzondere zonnebron: drijvend zonnepark Oudehaske. Niet alleen is dit drijvend zonnepark ecologisch verantwoord (..), het is ook nog eens in handen van de lokale energiecoöperatie Samenwerkende Heerenveense Energie Coöperatie U.A. (SHEC) en Fûns Skjinne Fryske Enerzjy B.V. (FSFE).

Groen verven met ingenieursbureaus
Naar ‘goed’ Nederlands gebruik, kleed je het industrialiseren van natuurwaarden in samen met ‘ecologisch onderzoek’ van adviesbureaus, die ‘monitoren’. En je laat een compensatiedingetje bouwen, zoals een oeverzwaluwenwand. Dat doe je dan om ontheffing te krijgen voor de in de praktijk non-existente Wet Natuurbescherming.

Stowa en Rijkswaterstaat ontwikkelden in 2021 een ‘handreiking vergunningverlening van zon op water,’ waarmee de oligarchie van adviesbureaus en overheidsorganisaties je project door de natuurvergunningen loodst. Ze ontwikkelden met Deltares (stichting van het Ministerie van EZK) rekenmodellen (Analysetool), waarmee je zou bepalen welk effect je industrieterrein op het waterleven heeft.

Zij schetsen de industrie op natuurwater als tegelijk nadelig als voordelig:

Zonnepanelen dekken het water af, waardoor de wind minder aangrijpt op het wateroppervlak. Dit vermindert de menging over de waterkolom, met mogelijk stratificatie als gevolg. Door afdekking met zonnepanelen wordt enerzijds de uitwisseling van zuurstof tussen de lucht en het water geremd.

Dit kan een lagere zuurstofconcentratie in het water tot gevolg hebben, met nadelige effecten voor bijvoorbeeld vissen. Aan de andere kant creëert de luwte onder de panelen mogelijk een nieuwe habitat voor vis.

Deltares roept dus al dat vogels MOGELIJK zouden kunnen toenemen, omdat er mogelijk meer vishabitat onder de panelen zou ontstaan. Dat is een bewering. Wat wel zeker is: Zonne-industrieterreinen houden alle licht tegen, wat het leven in water en zuurstofproductie benadeelt. Terwijl al een tiental industrieterreinen op open water zijn gebouwd of vergund, moet het onderzoek naar ecologische effecten nog plaatsvinden:

Naast onderwaternatuur kunnen zonneparken invloed hebben op andere organismen, in het bijzonder vogels. Het gedrag en de aanwezigheid van vogels rond zonneparken dient nader onderzocht te worden.

Tegelijk leggen ze een ‘Vismigratierivier’ aan in de Nieuwe Afsluitdijk van meer dan 100 miljoen euro. Voor ‘de visstand’… Ook meldt Rijkswaterstaat dat ze voortaan bij sluizen rond het IJsselmeer alle vissers met hun fuiken willen verwijderen. En de boeren moeten kapot voor 25 miljard euro, omdat ze volgens een rekenmodel de natuur zouden kapot maken. Klassiek ‘Meten met Twee Klimaten.’