Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit De Heilige Schrift, Het Boek zonder welke er geen Westerse beschaving was geweest. Vandaag lezen we in Numeri 14 dat ‘God’s volk’ begint te muiten in de woestijn, waar Mozes hen naartoe leidde met het ‘beloofde land, overvloeiend van melk en honing’-verkooppraatje.

Afgezien van Jozua en Kaleb ziet bijna niemand nog heil in de expeditie waar Mozes hen toe verleidde: Ze willen terug naar Egypte en Jozua zelfs stenigen. Die opstand maakt de HEERE/JHWH zo boos, dat Hij Zijn hele volk wil vernietigen en dus het Verbond wil breken.

Maar Mozes weet JHWH te overtuigen, dat die Genocide Zijn Eigen Reputatie zou schaden, slechte PR. Het plan om Het Beloofde Land in te trekken gaat 40 jaar de ijskast (woestijn) in, tot een nieuwe generatie opstaat die wel geschikt is.

Mozes praat JHWH om, met aanspraak op eergevoel
Dit zelfde motief kwamen we al tegen in het beroemde verhaal over het Gouden Kalf in Exodus 32. Als Mozes dan veertig dagen en nachten op de Berg Horeb verblijft om de stenen tafelen met De Wet te ontvangen, muit het volk samen met Aaron. Ze bouwen een godheid van goud die tenminste zichtbaar is, ‘goden die voor ons uitgaan’ omdat Mozes zo lang wegblijft dat ze niet meer weten waar hij is.

In dat verhaal is het Jozua die als eerste de muiterij opmerkt, en aan Mozes doorgeeft. Enkel door de voorbede van Mozes blijft de Israelieten dan totale vernietiging door de HEERE bespaard, omdat Hij dan volgens Mozes ook eigen reputatiemoord zou plegen:

HEERE, waarom zou Uw toorn ontbranden tegen Uw volk, dat U met grote kracht en sterke hand uit het land Egypte geleid hebt?
Waarom zouden de Egyptenaren zeggen: Met kwade bedoelingen heeft Hij hen uitgeleid, om hen in de bergen te doden en hen van de aardbodem te vernietigen? Laat Uw brandende toorn varen, en heb berouw over het kwaad voor Uw volk.

In Exodus 32 staat dan letterlijk dat HEERE ‘berouw kreeg’ voor zijn dreigement. Bij Numeri 14 is de reactie van de HEERE op deze opstand tegen Mozes leiderschap eender, en ook Mozes voorbede- een aanspraak op God’s reputatie bij andere volken- is gelijk.

‘Waren wij maar gestorven’
Dit maal is het motief voor de volksopstand de vrees voor de volken van Kanaan, die militair machtiger lijken. Zie hier de nadruk dat ‘heel de gemeenschap’ en ‘al de Israelieten’ zo dachten:

Toen begon heel de gemeenschap luid te weeklagen en bleef het volk in die nacht luid jammeren. Al de Israëlieten morden tegen Mozes en tegen Aäron. Heel de gemeenschap zei tegen hen: Waren wij maar in het land Egypte of in deze woestijn gestorven! Waren wij maar gestorven!

Waarom brengt de HEERE ons dan naar dit land, zodat wij door het zwaard vallen, en onze vrouwen en onze kleine kinderen tot prooi worden van de vijand? Zou het niet beter voor ons zijn naar Egypte terug te keren?

Dan staat 1 van de verkenners van dat beloofde land, Jozua op, die het opneemt voor Mozes/HEERE zijn leiderschap. Zij zullen de Kanaanieten verslinden, belooft hij:

Als de HEERE ons genegen is, zal Hij ons in dat land brengen en zal Hij het ons geven, een land dat overvloeit van melk en honing.
Alleen, kom tegen de HEERE niet in opstand, en u, wees niet bevreesd voor de bevolking van het land, want zij zijn ons tot voedsel, hun schaduw is van hen geweken, en de HEERE is met ons. Wees niet bevreesd voor hen!

Dreigen met opzegging Verbond
Opnieuw lees je dan dat ‘HEEL de gemeenschap’ ook Jozua wil stenigen, maar dan grijpt de HEERE zelf in. Zijn ‘heerlijkheid’ verschijnt bij de tent van ontmoeting. En Hij begint tegen Mozes- zijn enige echte Vriend- te klagen over dit laffe zootje, dat Hij ‘zijn volk’ noemde. Opnieuw wil Hij dan- net als in Exodus 32- het hele volk uitroeien, ditmaal met de pest:

En de HEERE zei tegen Mozes: Hoelang zal dit volk Mij nog verwerpen? En hoelang zullen zij niet in Mij geloven, ondanks al de tekenen die Ik in het midden van hen gedaan heb? Ik zal het met de pest treffen en Ik zal het verstoten, en Ik zal u tot een groter en machtiger volk maken dan dit is.

HEERE dreigt dus zijn verbond met Abraham te breken, en dan mag iemand anders van Hem wel het stokje overnemen. Opnieuw moet de voorbede van Mozes, met aanspraak op Zijn Reputatie bij andere volkeren de HEERE van deze volksvernietiging afhouden. Het is geen goede PR voor JHWH, wanneer Hij zijn eigen volk ombrengt.

Dan zou de HEERE als het ware een beetje als een loser-god overkomen bij volkeren met meer succes en andere goden:

Dan zullen de Egyptenaren het horen; immers, U hebt door Uw kracht dit volk uit hun midden geleid.

Zij zullen het zeggen tegen de inwoners van dit land, die gehoord hebben dat U, HEERE, in het midden van dit volk bent, dat U oog in oog gezien wordt, HEERE, en dat Uw wolk boven hen staat, en dat U overdag in een wolkkolom voor hen uit gaat en ’s nachts in een vuurkolom.

Zou U dit volk als één man doden, dan zullen de volken die bij geruchte van U gehoord hebben, zeggen: Omdat de HEERE dit volk niet in het land kon brengen dat Hij hun gezworen had, daarom heeft Hij hen in de woestijn afgeslacht.

Veertig jaar tot de woestijn veroordeeld
Het plan dat de HEERE nu opvat, is dat deze hele generatie ongeschikt is om Kanaan in bezit te nemen. Omdat de verkenners die Kanaan introkken daar 40 dagen verbleven, net als Mozes die 40 dagen op de Berg Horeb bleef, moeten ze nu nog eens 40 jaar in de woestijn blijven. Daar mag de hele generatie van Mozes zijn volgelingen, iedereen ouder dan 20 jaar dan sterven, Jozua en Kaleb uitgezonderd.

De HEERE stelt dat hij ‘tienmaal’ op de proef is gesteld door het morrende volk, en dat Hij er klaar mee is. Maar tegelijk wil Hij dat ‘de hele aarde’ met zij ‘heerlijkheid’ vervuld zal worden. En dat kan Hij alleen via mensen doen. Alleen zet Hij dat Grote Plan nu even 40 jaar in de ijskast/woestijn. We lezen letterlijk in Numeri 14:35;

Ík, de HEERE, heb gesproken: Voorwaar, Ik zal dit doen met heel deze boosaardige gemeenschap, die tegen Mij samenspant. Zij zullen in deze woestijn omkomen, ja, zij zullen er sterven!

In Deuteronomium 1:35 noemt de HEERE hen nog een ‘slechte generatie’ via zijn spreekbuis Mozes.

De verkenners die met bange verhalen over ‘reuzen’ (Enakieten) terugkwamen, die treft de HEERE met de pest. Alleen Kaleb en Jozua blijven leven. De HEERE zijn strategisch advies is nu dat het volk dieper de woestijn in trekt, richting Egypte en de ‘Schelfzee’. Nadat Mozes zijn onheilstijdingen brengt die de HEERE hem heeft gemeld, krijgt het volk berouw.

Dan proberen we het zelf wel…
In het Exodus-verhaal stond dat de HEERE berouw kreeg van zijn plan het volk te vernietigen. Hier lezen we dat de HEERE op Mozes voorbede het volk vergeeft, wat wil zeggen: Hij slacht ze niet meteen af maar laat ze in de woestijn blijven tot ze sterven. Nu krijgt het volk berouw, omdat dit perspectief hen nogal tegenstaat. Ze hebben niets te verliezen:

Mozes sprak deze woorden tot al de Israëlieten. Toen treurde het volk zeer. Zij stonden ’s morgens vroeg op en klommen naar de top van de berg en zeiden: Zie, hier zijn wij, wij zullen op weg gaan naar de plaats waarvan de HEERE gesproken heeft, want wij hebben gezondigd.

Nu vatten ze echter het verkeerde plan op, ze willen nu direct het land van Kanaan in trekken. De HEERE had echter een heel ander strategisch advies aan Mozes mee gegeven. Ze moesten richting Schelfzee trekken, verder de woestijn in, omdat de Amalekieten en Kanaanieten voor hen gelegerd waren. Nu is het nog niet de tijd om te vechten.

Maar Mozes zei: Waarom overtreedt u zo het bevel van de HEERE? Want dat zal niet voorspoedig verlopen. Ga niet op weg, want de HEERE zal niet in uw midden zijn, zodat u niet door uw vijanden verslagen wordt.

Want de Amalekieten en de Kanaänieten staan daar vóór u, en u zult door het zwaard vallen, want omdat u zich van achter de HEERE afgekeerd hebt, zal de HEERE niet met u zijn.

Overmoed komt voor de val
En die beslissing komt ze duur te staan. De Amalekieten hakken de ‘overmoedige’ Israelieten in de pan:

Toch probeerden zij overmoedig naar de top van de berg te klimmen, maar de ark van het verbond van de HEERE en Mozes weken niet uit het midden van het kamp.Toen kwamen de Amalekieten en de Kanaänieten, die in dat bergland woonden, naar beneden en versloegen hen, en zij verpletterden hen, tot Horma toe.

En zo zijn de plooien in het kleed van De Partij van Mozes/Moshe weer gladgestreken. Veertig jaar woestijn wacht de Israelieten, tot een nieuwe door dat leven geharde en gelouterde generatie het godsoordeel mag brengen over de Kanaanieten. Met Jozua (Joshua, is dat niet de zelfde naam als Jeshua, oftewel Jezus) als aanvoerder, zal HEERE/JHWH in het bijbelboek Jozua de Kanaanieten vernietigen, en vervangen door Zijn eigen supervolk.

De boodschap hier – en in andere bijbelgedeeltes-is: Beroem je niet op eigen verdiensten. Geloof NIET in jezelf, je eigen motivaties zijn vaak gecorrumpeerd. Dat is vloeken in de liberale kerk, waar ‘zellufvurtrouwuh‘ het hoogste goed is.

Bevreesd zijn werkt al even slecht als overmoed, omdat beide motivaties uit ongeloof voortkomen, leven alsof God niet bestaat als rechter. Mensen die roepen ‘we doen het zelf wel’… Terwijl ‘het geloof’ in Het Boek met Het Woord letterlijk de gehele aarde heeft vervuld, veroverd. Zoals de HEERE in Numeri 14:21 al Zijn wens uitspreekt.

zo waar Ik leef, de hele aarde zal met de heerlijkheid van de HEERE vervuld worden

Het is gebeurd in de geschiedenis van deze wereld, ook als je het niet geloven wil. Via geloven (Christenen, moslims), die allen voortborduren op de boeken van Mozes, ieder op eigen wijze. Je ziet hier dus ook, dat het thema volksvernietiging door de HEERE een bijbels (Oud Testamentisch) thema is. Zijn eigen volk krijgt er regelmatig stevig van langs.

Vanaf Numeri 14 moet een hele generatie in de woestijn sterven, zodat de staat Israel gesticht kan worden onder aanvoering van Jozua.

Dus wat zal er nog meer gebeuren dat in dit boek staat?  We zijn razend benieuwd naar de kracht van Het Woord en gaan volgende week verder. Heb een goede zondag.