Op de zondag geen profane boodschappen. Dan lezen we uit De Heilige Schrift, Het Boek zonder welke de Westerse beschaving niet had bestaan. Vandaag op Kerst bespreken we het beroemde verhaal van Jezus zijn geboorte in het Mattheus-Evangelie. Waar haalde die het idee vandaan dat Jezus als Immanuel uit een maagd zou voortkomen?

Wie bekend raakt met het Nieuwe Testament, de Evangelisten, hun avonturen (Handelingen) en de brieven van Paulus, ziet dat ze twee hoofdbronnen hebben voor verkondiging van het idee dat Jezus de Messias was, Christus, gezalfde. De Psalmen en de profeet Jesaja, met nog wat kleine profeten er bij als Micha en Hosea.

We mogen blij zijn, dat Jezus niet de Heerser was die bij Micha werd voorzegd, noch de Immanuel uit Jesaja. Want dan waren we goed de sjaak geweest, terwijl we nu lekker en gezellig Kerst mogen vieren.

Adoptiezoon van David
Het Mattheus-evangelie is de eerste bron die verhaalt over Jezus geboorte. Het is niet de meest spannende versie met herders en zingende engelen, die volgens de F-side Ajax Ajax riepen. Dan moet je bij Lucas zijn. Mattheus begint met een vrij zinloze opsomming van het geslachtsregister van Jozef.  Die was immers niet de vader, zoals Mattheus getuigt, wanneer zijn vrouw Maria door de Heilige Geest bezwangerd werd…

En zo ervaarde Jozef dat toen zelf ook, aldus het evangelie. Jezus kon daarmee ook geen ‘Zoon van David’ zijn, maar is dat niettemin toch wel:

Het geslachtsregister van Jezus Christus, de Zoon van David, de Zoon van Abraham.

Van Abraham tot ‘Christus’ telt de Evangelist dan uiteindelijk 42 geslachten/generaties:

Jakob verwekte Jozef, de man van Maria, uit wie geboren is Jezus, Die Christus genoemd wordt. Al de geslachten dus, van Abraham tot David, zijn veertien geslachten; en van David tot de Babylonische ballingschap zijn veertien geslachten; en van de Babylonische ballingschap tot Christus zijn veertien geslachten.

Zo fietst de evangelist dus een verwantschap tussen Jezus en Koning David in zijn verhaal, die er biologisch gezien niet is. Aangenomen dat de Evangelist Mattheus bekend was met de bloemetjes en de bijtjes, moeten we dus achter onze oren krabben, wanneer hij vervolgt:

De geboorte van Jezus Christus was nu als volgt. Terwijl Maria, Zijn moeder, met Jozef in ondertrouw was, bleek zij, nog voordat zij samengekomen waren, zwanger te zijn uit de Heilige Geest. Jozef, haar man, wilde haar onopgemerkt verlaten, omdat hij rechtvaardig was en haar niet in het openbaar te schande wilde maken.

Terwijl hij deze dingen overwoog, zie, een engel van de Heere verscheen hem in een droom en zei: Jozef, zoon van David, wees niet bevreesd Maria, uw vrouw, bij u te nemen, want wat in haar ontvangen is, is uit de Heilige Geest; en zij zal een Zoon baren, en u zult Hem de naam Jezus geven, want Hij zal Zijn volk zalig maken van hun zonden.

Hij noemt dan Jozef, de adoptievader de ‘zoon van David’… Dus kan Jezus dat niet zijn.

You CAN have your cake AND eat it, it’s the Bible
Jezus is dus Adoptiezoon van David, enkel omdat de Evangelist zijn geboorte in de voorzeggingen van de profeten wilde passen. EN tegelijk wilde Mattheus deze baby aan David en Abraham koppelen. You can’t HAVE your cake AND eat it, maar dit is de Bijbel. En dan kan dat wel. Het Mattheus-evangelie verhaalt dan waarom Jezus de Immanuel moet zijn:

De geboorte van Jezus Christus was nu als volgt. Terwijl Maria, Zijn moeder, met Jozef in ondertrouw was, bleek zij, nog voordat zij samengekomen waren, zwanger te zijn uit de Heilige Geest. Jozef, haar man, wilde haar onopgemerkt verlaten, omdat hij rechtvaardig was en haar niet in het openbaar te schande wilde maken.

Terwijl hij deze dingen overwoog, zie, een engel van de Heere verscheen hem in een droom en zei: Jozef, zoon van David, wees niet bevreesd Maria, uw vrouw, bij u te nemen, want wat in haar ontvangen is, is uit de Heilige Geest; en zij zal een Zoon baren, en u zult Hem de naam Jezus geven, want Hij zal Zijn volk zalig maken van hun zonden.

Dit alles is geschied opdat vervuld werd wat door de Heere gesproken is door de profeet, toen hij zei: Zie, de maagd zal zwanger worden en een Zoon baren, en u zult Hem de Naam Immanuel geven; vertaald betekent dat: God met ons.

Toen Jozef uit de slaap ontwaakt was, deed hij zoals de engel van de Heere hem bevolen had, en hij nam zijn vrouw bij zich; en hij had geen gemeenschap met haar totdat zij haar eerstgeboren Zoon gebaard had; en hij gaf Hem de Naam Jezus.

Jesaja voorzegt de vernietiging van Israel door Assyrie (715 voor jaartelling)
De profeet waar Mattheus naar verwijst voor maagdelijke geboorte, dat is Jesaja. Maar de passage dat Jezus de Immanuel is uit Jesaja, lijkt er door Mattheus nogal opportunistisch ingefietst. Alsof hij 1 zin die hem van pas kwam uit context rukte. Die profeet schreef in Jesaja 7 hoe Koning Achaz van Juda in Jeruzalem werd belegerd door de Rezin, koning van Syrie. Die belegering vond plaats samen met Pekah, de koning van Israel’s tien stammen gebundeld in ‘Efraim’.

Dat was rond het jaar 780 voor de christelijke jaartelling. De tien stammen verkeren in burgeroorlog met de andere twee van de twaalf stammen die ooit Israel waren, Juda en Benjamin. De mythische koning David behoorde rond het jaar 1000 tot het huis van Juda, dat toen tijdelijk de macht greep maar later verloor. Waarna Juda en Efraim weer opsplitsten in een zuidelijk en noordelijk rijk.

Deze belegering van Jeruzalem door Efraim (noord) speelt nog in de tijd voor de vernietiging van dat noordelijke koninkrijk Efraim door de Assyriers in 715 voor de jaartelling. Jesaja moet van de HEERE optrekken naar de koning van Juda, Achaz in Jeruzalem en hem een boodschap inspreken. Dit speelt dan 65 jaar voordat Efraim vernietigd wordt, want in Jesaja 8 voorzegt de profeet dat:

Zo zegt de Heere HEERE: Dat zal niet bestaan en dat zal niet gebeuren! Want het hoofd van Syrië is Damascus, en het hoofd van Damascus is Rezin.
En binnen vijfenzestig jaar zal Efraïm verpletterd worden en niet meer als volk bestaan.

De komst van Immanuel ‘geboren uit een maagd’ staat in Jesaja aldus omschreven:

Opnieuw sprak de HEERE (via Jesaja RZ) tegen Achaz: Vraag voor uzelf een teken van de HEERE, uw God, vraag het beneden in de diepte of boven in de hoogte. Maar Achaz zei: Ik zal het niet vragen en de HEERE niet op de proef stellen.

Toen zei hij: Luister toch, huis van David, is het u niet genoeg mensen te vermoeien, dat u ook mijn God vermoeit? Daarom zal de Heere Zelf u een teken geven: Zie, de maagd zal zwanger worden. Zij zal een Zoon baren en Hem de naam Immanuel geven.

Boter en honing zal Hij eten, totdat Hij in staat is het kwade te verwerpen en het goede te kiezen. Voorzeker, voordat de jongen in staat is het kwade te verwerpen en het goede te kiezen, zal het land verlaten zijn, namelijk het land van de twee koningen voor wie u in angst verkeert.

De HEERE zal over u, over uw volk en over het huis van uw vader dagen doen komen zoals er niet gekomen zijn vanaf de dag dat Efraïm zich van Juda afscheidde, namelijk de heerschappij van de koning van Assyrië!

‘Heel het land vol doorns en distels’
Voor zover ik tot begrijpend lezen in staat ben, dan voorzegt Jesaja hier- 65 jaar voor datum- de verovering van Israel door de Assyriers, een gebeurtenis in 715 BC. Die Immanuel uit een maagd geboren kon nog geen kwaad van goed onderscheiden, en at zich vol met boter en honing, terwijl alle mensen van Noord Israel/Efraim waren weggevoerd.

Immers, er staat ook in Jesaja dat ‘het land voor de twee koningen waarvoor u in angst verkeert’ helemaal ‘verlaten zal zijn’. We lezen verder ook nergens, dat Immanuel enkel boter en honing eet, net als de mensen die ‘in het midden van het land overgebleven zijn’. Dat wordt verder in de Evangelien ook nergens vermeld.

En we lezen in Jesaja 7 verder, dat het land bij de komst van Immanuel- geboren uit een maagd- zo verlaten is dat er enkel doorns en distels groeien:

Ook zal het op die dag gebeuren dat elke plaats die daar was met duizend wijnstokken, ter waarde van duizend zilverstukken, zal dienen voor dorens en distels.
Alleen met pijl en boog zal men daar kunnen komen, want heel het land zal vol dorens en distels zijn.

Ook al de wijnbergen, die met de schoffel geschoffeld worden, daar zal geen mens komen, uit vrees voor dorens en distels. Het zal echter alleen nog kunnen dienen om runderen in te drijven of om het door kleinvee te laten vertrappen.

Was Jezus dus die Immanuel uit Jesaja 7, geboren uit een maagd, dan was heel Israel in die tijd een ‘land vol dorens en distels.’ Terwijl de overblijvende populatie net als Immanuel boter en honing eet. En dat was niet zo in het jaar nul. Het land was bezet door de Romeinen en die hadden een vazal-koning Herodus.

Terwijl Jesaja expliciet verwijst naar de Assyriers, wanneer hij profeteert/terugblikt met de wijsheid van achteraf:

Op die dag zal de Heere met een scheermes, ingehuurd aan de overzijde van de rivier de Eufraat, namelijk de koning van Assyrië, het hoofd- en het schaamhaar afscheren; en het zal ook de baard wegnemen.

En die Assyrische koning was in de Romeinse tijd, dus de tijd van Jezus al lang van de kaart geveegd. De logische conclusie op basis van Jesaja 7 moet dus luiden, dat Jezus, zoon van Maria, adoptiezoon van Jozef niet de Immanuel was geboren uit een maagd. Nadat Maria bevrucht werd door de Heilige Geest.

Bethlehem uit Micha gevist door Mattheus
Vervolgens komen de drie wijzen uit het Oosten op bezoek. Die hebben een ster gezien, die boven Bethlehem schijnt. De reden waarom Jezus in Bethlehem geboren wordt volgens Mattheus, die vindt plaats bij de profeet Micha (5:1). Die voorzegt de geboorte van een Heerser die de twaalf stammen en Israel herenigt.

En u, Bethlehem-Efratha, al bent u klein om te zijn onder de duizenden van Juda, uit u zal Mij voortkomen Die een Heerser zal zijn in Israël. Zijn oorsprongen zijn van oudsher, van eeuwige dagen af.

Daarom zal Hij hen overgeven tot de tijd dat zij die baren zal, gebaard heeft. Dan zal de rest van Zijn broeders zich bekeren, met de Israëlieten. Hij zal staan en hen weiden in de kracht van de HEERE, in de majesteit van de Naam van de HEERE, Zijn God. Zij zullen veilig wonen, want nu zal Hij groot zijn tot aan de einden van de aarde.

Ook die profeet verwijst hier expliciet naar de vijand die toen Israel had overrompeld en tien van de twaalf stammen had opgeslokt:  De koning van Assyrie. En Hosea voorspelt dat die Heerser daarmee op militaire wijze korte metten zal maken:

Hij zal Vrede zijn. Wanneer Assur in ons land zal komen en wanneer hij onze paleizen zal betreden, zullen wij tegen hem zeven herders doen opstaan en acht vorsten uit de mensen.

Zij zullen het land van Assur weiden met het zwaard, het land van Nimrod met getrokken zwaarden. Zo zal Hij ons redden van Assur, wanneer die in ons land zal komen en wanneer die ons gebied zal betreden.

Die Heerser, ‘Vrede’ zal dood en verderf zaaien onder heidenvolken, zo beschrijft Micha (5:8):

Uw hand zal verhoogd zijn boven uw tegenstanders en al uw vijanden zullen uitgeroeid worden.

Want die Heerser uit Bethlehem is een werktuig van de wraak van HEERE (Micha 5:14):

Ik zal in toorn en in grimmigheid wraak doen aan de heidenvolken die niet willen luisteren.

Israel uit Egypte
Opnieuw lijkt Mattheus dus een zinsnede van een profeet voor eigen verhaal in te zetten, zodat hij als Immanuel geboren (Jesaja) kan worden uit een maagd in Bethlehem (Hosea). Wanneer Jozef en Maria naar Egypte vluchten voor Herodes (en weer terugkeren Herodes dood is), dan roept Mattheus de profeet Hosea (11) er bij om te tonen, dat ook dit is voorzegd:

Toen Israël een kind was, had Ik hem lief, en uit Egypte heb Ik Mijn zoon geroepen. Maar hoe meer zij hen riepen, hoe meer zij van onder hun ogen wegliepen.

Hier is ‘Mijn zoon’ een metafoor voor het uitgekozen volk Israel (alle twaalf stammen), dat door HEERE uit slavernij werd geroepen. En alweer richt deze profeet zich tot een volk dat door de koning van Assyrie is overwonnen, uitgelegd als Godsoordeel voor ongehoorzaamheid:

Hij zal niet terugkeren naar het land Egypte, maar Assyrië, dat zal zijn koning zijn, want zij weigeren zich te bekeren.

En dat kan dus alweer niet op Jezus slaan, die in de Romeinse tijd werd geboren. Toen was Assyrie al overwonnen door de Romeinen. Bovendien staat ‘Mij zoon’ uit Egypte voor het gehele volk Israel. En niet voor de Jezus die zichzelf tussen ons en HEERE inwerpt aan het kruis, zodat God’s grimmigheid ons niet zal treffen. Maar dat we gewoon gezellig kerst kunnen vieren met lekker eten en je dierbaren.

 Jesaja, Hosea en Micha verwijzen NIET naar Jezus
Micha, Jesaja maar ook Hosea richten hun woord tot een overwonnen volk in ballingschap, dat zint op eerherstel en wraak op vijanden. Dat eerherstel koppelen ze aan het idee, dat die ballingschap na militaire nederlaag een straf van hun God is voor ongehoorzaamheid en geloofsafval. Dat idee is centraal in alle Thora-boeken waar HEERE door Mozes ‘een krijgsman’ genoemd wordt.

Immers, alle militaire overwinningen komen dor HEERE, die zelfs rechtstreeks strategische adviezen geeft bij de strijd. En alle verlies komt door ongehoorzaamheid. Maar Hij zal dat ooit goed maken, (Micha 7:10-13) en de joden zullen hun vijanden zien lijden wanneer JHWH de verwoeste stad Jeruzalem herbouwt:

Mijn vijandin zal dat zien. Schaamte zal haar bedekken die tegen mij zei: Waar is de HEERE, uw God? Mijn ogen zullen op haar neerzien. Nu zal zij worden vertrapt als slijk op straat.

Op de dag waarop Hij uw muren zal herbouwen, op die dag zal het besluit zich ver verspreiden. Het is een dag waarop men naar u toe komt
vanaf Assyrië tot aan de steden van Egypte, en vanaf Egypte tot aan de rivier, van zee tot zee, van berg tot berg.

Maar de aarde zal worden tot een woestenij, om zijn bewoners, vanwege de vrucht van hun daden.

Andermaal: Micha verwijst net als Jesaja naar Assyrie. Dus hij schreef dat al voordat de Babyloniers aan de macht kwamen en Jeruzalem innamen (584 voor de jaartelling) Vandaar dat de Joden (van de stam van Juda, zonder de tien door Assyrie overwonnen stammen) bij een Messias-verwachting een geheel ander figuur voor ogen hebben, dan die gekke christenen.

Christenen hebben een gekruisigde verlosser met twaalf discipelen, die uit de dood opstaat na drie dagen om ter hemel te varen. Na te zijn verraden door Judas (…) what’s in a name. Dus je kunt de Joodse schriftgeleerden het niet verwijten, dat zij de lenig citerende Mattheus niet zomaar op zijn woord geloven. En dat Joden dus ook tot de dag van vandaag Jezus niet als messias erkennen.

Want als Mattheus zo te werk gaat bij het citeren van de profeten, en we hebben nog maar twee hoofdstukjes gehad…

Bij de Joden is de Messias een militaire heerser, die alle heidenvolken zal afmaken. Daarom komen ze ook militair in opstand, wanneer iemand van hen zich tot Messias laat uitroepen, Zoals Simon Bar Kochba die tegen de Romeinen opstond. Waarna die Romeinen zijn opstand de kop in sloegen, en het land omdoopten tot Syria Palestina.

Een van de laatste ‘echte’ Messiassen die met die eer er vandoor wilde gaan, en die ook in de toenmalige Joodse hoofdstad Amsterdam duizenden vurige aanhangers wierf, dat was Sabbatai Zevi in 1666. Je houdt je hart vast wat ze bij machtsovername zouden uitrichten, wanneer je Micha leest of Jesaja.

Nee, doe mij dan maar het verhaal van Kindje Jezus in de stal, zingende engelen, herdertjes bij nachte. De Romeinse kerk zette de viering van diens geboorte op de zonnewende. En diens wedergeboorte na opstanding op een ander heidens feest: Pasen in het voorjaar. Zo kregen Bijbelse verhalen en profetieen een happy end voor iedereen die het geloven wil, en die Het Lam als losoffer neemt.

Zodat de doodsengel aan je voorbij gaat (zoals in Exodus, het lamsbloed op de deuren van Pascha)

Wij aten met mijn lieve ouwelui op bezoek gisteren op kerstavond lamsrack, en voelden ons blij en gezegend. Van mij hoeft de aarde geen woestenij te zijn nadat wij door wraakzuchtige legers vertrapt zijn als slijk. Maar ja, wie ben ik tegenover de Allerhoogste, en wat voor worm ben ik tegenover de macht van de Bijbelse verhalen. Heb een zalige zondag en een goede Kerst.