Een halve Veluwe per jaar op het klimaataltaar…

“Resthout dat vrijkomt bij onderhoud”

In dit zaterdagse archiefverhaal mijn publicatie voor VORK van 6 december 2019- ‘Een slechte tijd om boom te zijn‘- over de vernietiging van bossen en plantsoenen langs wegen als (deels indirect) gevolg van klimaatbeleid. Een wat zwaarmoedige wijze om dit verder aardige en geslaagde jaar 2022 af te sluiten, maar het is even niet anders.

Met belangenbehartiging voor Staatsbosbeheer

Degradatie van onze bossen tot ‘biomassa’ verspeelt in korte tijd de erfenis van Stichting Kritisch Bosbeheer – meer natuurlijk bos. Met miljardensubsidies voor het stoken van hout gaan tienduizenden hectares bos in rook op, zo tonen eenvoudige rekenvoorbeelden uit de praktijk. De schade en het leed kan enigszins worden verzacht door 15 procent van het bosbezit van Staatsbosbeheer te bestempelen tot ‘Bosreservaat’. Zo’n gebaar zou het ‘Beste Overheidsbedrijf van 2017’ sieren, vindt Rypke Zeilmaker.

Bij ingewijden was het al langer bekend, maar pas recent komt de ecologische kritiek op het verstoken van ‘biomassa’-stook ook op gang in massamedia. Bijvoorbeeld dankzij het interview met Frits van Beusekom, oud-directeur van Staatsbosbeheer, in de Volkskrant. Deze sympathisant van Stichting Kritisch Bosbeheer (SKB) ziet de erfenis van zijn geestverwanten uit de jaren 70-80 in sneltreinvaart in rook opgaan.

SKB streefde naar meer natuurlijk (loof)bos met meer dood hout, als contrast met strak beheerde naaldhoutplantages. Een erfenis van SKB zijn bijvoorbeeld de Bosreservaten, één procent van ons bosbestand. Ze omvatten een kleine 3.000 hectare waar sinds 1987 ‘afblijven’ het beheer is.

Het Robbenoordbos, gekapt door Staatsbosbeheer om subsidie te krijgen voor windmolens

Houtakkers met windturbines
Snelgroeiende (= CO2 opslaande) houtakkers zijn echter het type bos dat vanuit klimaatdoelen in trek is. Bos werd plots een ‘transitiebrandstof’ waarvoor de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) in 2018 maar liefst 5 cent per kWh subsidie geeft. Wat vanuit natuuroogpunt ‘broedgelegenheid is voor vogels’ en substraat voor bosbodem en insecten, heet op de vrachtwagens waarmee Staatsbosbeheer het afvoert nu ‘resthout’. Het Nationaal Groenfonds subsidieert een biomassacentrale in Ede op ‘snoeihout’. En ook Eneco beweert dat zijn biowarmtecentrale op industrieterrein Lage Weide bij Utrecht, warmte levert met het stoken van hout dat vrijkomt bij beheer.

Regeren is vooruitzien. Wie vraag voorziet in al dat ‘resthout’, moet aanbod scheppen. De Rijksoverheid liet Alterra in 2015 zoeken naar locaties op de Veluwe waar boskap en windenergie samen kunnen gaan. Zoekgebieden, zonder hinder van Natura 2000-regulering. Staatsbosbeheer kapt stukken van het tachtig jaar oude Robbenoordbos in de Wieringermeer om daar windturbines te plaatsen als ‘pilotproject’. Twee subsidievliegen in een klap. Pachtsubsidie voor windturbines en tegelijk stookhout voor subsidie in haar BioWarmteCentrale de Purmer.

Staatsbosbeheer kapt er lustig op los, om zo met hun houtkachel in Purmerend zowel de CO2 als Stikstof-uitstoot op te schroeven voor subsidie

Ontbossing voor het klimaat
Nadat het bosareaal in Nederland eeuwenlang weer groeide, lijkt die trend gekeerd. Wageningen UR meldde een afname van 7.781 hectare bos tussen 2013 en 2017. Het Subsidiestelsel Natuur- en Landschapsbeheer is daarbij een belangrijke drijfveer en een verdienmodel. Onder het mom van natuurherstel kun je namelijk ook meer ‘biomassa’ oogsten. Zo oogst Staatsbosbeheer jaarlijks 87 miljoen euro subsidie, en een vergelijkbaar bedrag aan commerciële (hout)inkomsten. En zo zien we enkele manieren waarop al dat ‘resthout’ vrijkomt.

In het artikel ‘De Vervuiler Wordt Betaald’ voor het Financieele Dagblad van 10 juni 2016 kaartte ondergetekende al de omstreden stook aan van – toen nog buitenlands – bos voor klimaatdoelen. Essent kreeg indertijd een geschatte 4 miljard euro MEP-subsidie (Milieukwaliteit Elektriciteitsproductie) van toenmalig staatssecretaris Pieter van Geel (CDA).

Door in de Amercentrale bos uit het Amerikaanse Georgia bij te stoken ‘haalde’ de overheid het Europese doel van 10 procent aan – op papier – ‘duurzame’ energie in 2010. Uiteraard is dat bos in Georgia ‘gecertificeerd’ bos met ‘Green Gold’-certificaat, maar het kappen van bomen blijft ontbossing.

Boskap voor windturbines Vattenvall in Robbenoordbos (Staatsbosbeheer)

Ecologische ramp
Eenvoudige rekenvoorbeelden, gezond verstand en dagelijkse observatie zijn afdoende om vanuit oogpunt van natuur de ecologische ramp in wording te schetsen. Terwijl de klimaatwinst nagenoeg nul of negatief is, waarover straks meer. Martijn Katan rekende in NRC Handelsblad van 6 november 2018 voor, dat overstap van kolen naar hout in de Eemshavencentrale (1.600 MW) wel tienduizend ton hout per dag vraagt. En dat is maar een centrale, terwijl voorstanders ALLE kolencentrales op tot ‘biomassa’ gedegradeerd bos willen laten draaien. ’Dat vereist veel meer hout dan wat er als overtollig afvalhout beschikbaar is’, stelde Katan met gevoel voor understatement.

Iedereen met middelbare school en een BINAS kan dat narekenen. Neem de energie-inhoud van hout uit je BINAS, we tekenen af op 15 Megajoule per kilo. Dat is gelijk aan die van bruinkool (ligniet), de brandstof die de Duitsers nu gebruiken om de sluiting van hun acht kerncentrales te compenseren. Stook je steenkool (antraciet) dan is de energiedichtheid door fossiliseren van je biobrandstof bijna verdubbeld naar 27 Megajoule per kilo. Het ‘vergroenen’ van de Eemshavencentrale vraagt dus per hoeveelheid energie al een factor 1,8 meer brandstof.

Ook logistiek maakt hout de zaak er niet eenvoudiger op. Per seconde heb je bij een centrale van 1.600 MW dus al 1.600/15 = 106 kilo hout nodig. Dat is 384 ton per uur oftewel 9.216 ton per dag als die kingsize-kachel 24 vollast-uren draait.

Staatsbosbeheer, op de paden blijven, buiten de paden slopen wij het bos wel….

Halve Veluwe
Laten we voor het ecologische rampscenario nu een Eemshavencentrale nemen, die het hele jaar door 1.600 MW levert. Dan stookt die dus 33,6 miljoen ton hout per jaar. De omreken-slag naar hectares bos kun je vervolgens maken dankzij tabellen van de Forest Service van het United States Department of Agriculture (Smith et al 2002). Hardwood, bijvoorbeeld eik, levert in diverse klimaatzones een gemiddelde bovengrondse biomassa van 90-112 ton per hectare. Voor de eenvoud rekenen we met 100 ton per hectare. Wanneer de Eemshavencentrale op vol vermogen draait, verstookt die dus al 3,84 hectare kaalkapbos per uur. Dus een halve Veluwe per jaar op het Klimaataltaar.

De Biowarmte Centrale Purmerend van Staatsbosbeheer doet het ook niet voor minder dan 1.000 hectare per jaar. De BioWarmte Installatie die Eneco exploiteert op Lage Weide vraagt volgens eigen opgave 170 duizend ton hout per jaar ‘van leveranciers op zo kort mogelijke afstand van Utrecht’, stelt het bedrijf. Met een bosoppervlak in de provincie Utrecht van 18.000 hectare (2012) kan Eneco dus dik 10 jaar toe, want ze heeft 1.700 hectare per jaar nodig. Hoezo groene energie?

Kabelsleuven windturbines Robbenoordbos

Groen boompje
We kunnen nog een stapje verder gaan en uitrekenen hoeveel kaalkap het huidige SDE+-subsidieregime van RVO aanricht. Pak de ‘Rekenvoorbeelden Biomassa najaarsronde SDE+ 2018’ er bij. Dan zien we een maximum-subsidie van 5 cent per kWh en 33 euro per MWh. Deze subsidies zijn uitvloeisel van het 107 miljard euro kostende SER Energieakkoord. De Algemene Rekenkamer berekende in 2015 dat 73 miljard euro SDE+-subsidies nodig zijn om het gestelde energiedoel te halen. De rest van het bedrag is nodig voor onder meer netaanpassingen.

Het is onmogelijk precies te bepalen, hoeveel van die subsidie bij houtstook terecht komt. Wel kunnen we een grafiek van het ministerie van Economische Zaken raadplegen, die de subsidiebestedingen uitsplitst over komende jaren. Vanaf 2018 gaat ongeveer één miljard euro per jaar naar ‘Biomassa Warmte en WKK’ (warmtekrachtkoppeling) met als cynisch symbool een groen boompje. Dat bedrag blijft komende jaren constant. Voor één kilo verbrand hout geeft RVO je maximaal 15 cent subsidie (33 euro/MWh). Met één miljard euro kun je dus de stook van 6,66 miljard kilo hout stimuleren, dik 66.000 hectare.

Dankzij die RVO-subsidies stookt Nederland dan jaarlijks een halve Veluwe op. Natuurlijk spelen allerlei mitsen en maren een rol, vollast-uren en rendementen die plussen en minnen op dit getal geven, maar de ordegrootte blijft staan: de komende jaren gaan tienduizenden hectares bos per jaar in rook op dankzij Nederlandse klimaatsubsidies.

Bomencrematorium op de ‘ecosysteemdiensten’ van Staatsbosbeheer ‘haar’ bossen

Stille Lente
Het zijn kortom slechte tijden om ‘boom’ te zijn. Terwijl de afdelingen ‘concerncommunicatie’ van Staatsbosbeheer en Eneco hun gesubsidieerde boskap ‘groen’ verven, werd de klimaatlogica achter het verstoken van biomassa al op 12 januari 2015 door de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) betwist. Naast deze academische autoriteit volstaat ook boerenverstand om de ‘nul-emissie’-claim van bosstook onderuit te schoffelen. Het verbranden van één hectare bos, is in een centrale van 500 MW in ruwweg een uurtje gepiept. De CO2 komt direct vrij om aan het broeikaseffect bij te dragen.

Het duurt echter 40-50 jaar voor diezelfde hectare bos alle CO2 weer opneemt. Wanneer de afgifte van CO2 door je centrale wel 350-438 duizend maal (aantal uren) sneller gaat dan de opname, mag je dan wel claimen- zoals Staatsbosbeheer doet – dat je jaarlijks 50 duizend ton CO2 uitspaart in je ‘BioWarmteCentrale de Purmer’? Terwijl je het jaar daarop alweer 1.000 hectare bos doet vervliegen, dat ook honderdduizenden malen trager diezelfde CO2 opslorpt. Helaas, dat mag. Wie onder protectie staat van de overheidsbureaucratie en haar ‘doelen’, kan met andere waarheidsstandaarden toe.

Dankzij het klimaatbeleid wordt een ‘ecologische ramp’ plots ‘groen’, uitsluitend dankzij de poen. De Bomenridders, burger-actiegroepen met petities tegen bomenkap, krijgen het nog druk. Met weemoed zullen we de kaalslag van de publieke groene ruimte gade slaan en natuurbos zien veranderen in klimaatplantages. Als de zingende zaag het voorjaar inluidt, wordt de dystopie van Rachel Carson (1962) werkelijkheid: Een stille(re) lente in een kaal Nederland.

Speulderbos met zwammen op beuken

Bosreservaat
Er zijn ook oplossingen, voor wie niet enkel wil somberen. Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) beweerde dat in 2000 nog ’15 procent’ van ‘de oorspronkelijke biodiversiteit’ over was in Nederland. Zoals ik eerder in VORK beschreef blijkt dat echter geen oernatuur te zijn, maar ’landoppervlak dat de overheid natuur noemt’. Inclusief de intensief beheerde tuintjes en klimaatplantages van Staatsbosbeheer. In werkelijkheid was minder dan één procent oorspronkelijke natuur over, dat wil zeggen vooral het relatief ongerepte bos van de Bosreservaten, de erfenis van de Stichting Kritisch Bosbeheer.

Het Speulderbos, een snippertje van 34 hectare is van zagerij gevrijwaard

Die 15 procent zou echter wel een mooi doel zijn voor Staatsbosbeheer. Laten zij tenminste 15 procent van hun bossen – 15 duizend hectare – tot Bosreservaat uitroepen en daar komende eeuw met hun tengels van afblijven, wat het subsidieregime ook is. Zo’n gebaar zou het ‘Beste Overheidsbedrijf 2017’ sieren, zeker nadat het zichzelf tot ‘goed doel’ bombardeerde in 2013 door de ANBI-status te verwerven, een ‘Algemeen Nut Beogende Instelling’.

4 Replies to “Een halve Veluwe per jaar op het klimaataltaar…”

  1. Vanaf 2016 zag iedereen de houtkap al om zich heen gebeuren. Nu weten we dat de burger voor de komende 50 jaar niet meer in staat kan zijn om het woonhuis te verwarmen d.m.v. hout.
    De uitrol van de klimaat agenda is erg goed zichtbaar door de energie monopolisten. We “moeten” betalen voor onze directe levensbehoeften. Al is het maar om de CBDC te accepteren.

    Nu de energie prijzen onbetaalbaar zijn geworden, is de bevolkingsondermijning door de staat automatisch oorzaak geworden van vermijding van die staat.
    Noem het maar ‘staatsondermijding’.

    Steeds meer mensen vinden manieren om hun huis warm te krijgen op een manier die de WEF agenda onmogelijk maakt. Al is het maar een air heater op diesel van Aliexpress. Werkt ook op afgewerkte motor- of frituur olie. Ook is het mogelijk om van plastic afval diesel te maken, maar dat vereist wat praktisch chemische kennis.
    We nemen gewoon de vraag naar “resthout” weg, zodat de overheid zichzelf ondermijnt. Net zoals het zichzelf ondermijnt op ICT gebied.
    Niets is zo makkelijk te saboteren als digitale techniek.

    We maken onze ecologische voetafdruk een paar maten groter om daarmee de overheid eens goed te punteren in de politieke pluche plek waar de zon nooit schijnt.

  2. Wat voor hufters staan aan het stuur van de diverse wereldse regeringen, dat deze situatie bestaat en kan blijven bestaan. Hrt is niet te geloven, het is werkelijk te debiel voor woorden. Huil, huil…

    1. Hufters zijn net als Kaffers eerbare leden van hun stam in het zuiden van Afrika. Zij besturen zichzelf in overleg met hun stamhoofd op basis van sociocratie.

      Zij zijn dus niet te vergelijken met democratische ‘wereldse regeringen’, die bestaan uit gekochte psychopaten met hebzucht en angst om in de toekomst iets tekort te komen van hun maandelijks girale belediging.

      Dat dit kan blijven bestaan, danken we aan de mensen in dwaling, die hun stem afgeven (art. 3:61 BW) aan deze psychopaten onder valse voorwendselen in samenweefsel van verdichtsels. (art. 326 SR)

      Huilen is een vorm van spijt, waarvan het belangrijkste kenmerk is, dat het altijd achteraf komt.
      We moeten dus niet meer nadenken, maar vooruit denken.
      Dan wordt 2023 toch nog een goed jaar!:)

  3. Onder de titel ecologische ramp staat een misvatting gegeven door Martijn Katan.
    Hij stelt dat de Eemshavencentrale een vermogen heeft van 1600 MW en gaat ervan uit dat het verbruik daaraan gelijk is, dat is een misvatting. Het rendement van de Eemshavencentrale is 0,46 m.a.w. het thermisch vermogen van de centrale moet 3500 MWth zijn. Daarmee wordt de berekening enigszins anders.
    Per seconde is er daarom 232 kg hout nodig en per uur 835 ton hout en per dag 20 kilo ton hout en per jaar 7,3 miljoen ton
    Er wordt geen 33,6 miljoen ton hout per jaar gestookt (dat is een rekenfoutje dat moet 3,36 miljoen ton zijn volgens Rypke zijn methode) maar 7,3 miljoen ton per jaar. Op 1 ha staan bij goed bosbeheer 80 tot 100 bomen (volgens bosbeheerder Simon Klingen). Daarmee ligt het aantal kuub bos per hectare tussen 80 ton/ha en 100 ton/ha
    Het aantal hectare bos die aan deze centrale wordt opgeofferd ligt daarmee tussen 73000 ha en 91250 ha. Dat is veel groter dan al het bos op de Veluwe.

    Jammer dat Rypke niet ingaat op de “CO2 compensatie” door bossen. Iedere ton gestookt hout genereert 1,6 ton CO2. Iedere boom in blad neemt per jaar 24 kg CO2 op. Om de 7,3 miljoen ton aan verstookt bos CO2 (dat is 12 miljoen ton) te compenseren zijn daarom 500 miljoen bomen nodig dat komt overeen met 100 miljoen ha aan bos dat is 1 miljoen vierkante kilometer. Dat is 24 maal Nederland.

    Het idee dat houtstook een oplossing van ons CO2 probleem is, is een waanidee.

Laat een reactie achter aan Jan Spreen Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *