Op de zondag geen profane boodschappen, dan lezen we uit De Heilige Schrift, Het Boek zonder welke er geen Westerse Beschaving was of is.

Vandaag gaan we naar de Hel, zoals die door Jezus wordt beschreven in drie gelijkenissen in het Mattheus-Evangelie. Een plaats van ‘buitenste duisternis’ waar ‘geween en tandengeknars’ is. 

Wat is ‘verlossing’ door Jezus dan, een ‘offer you can’t refuse’? Of gewoon een aansporing je best te doen en je ’talent’ niet te verspillen…

Hellbound
Ga je naar de Hel als je niet in Jezus gelooft? Die vraag hangt al eeuwen boven de stelling die ‘christendom’ heet. Je moet bekeerd worden, anders loopt het slecht met je af. Dat betekent dus dat eigenlijk iedereen op weg naar de Hel is om daar voor eeuwig biobrandstof te worden.

Tenzij je iemand van de EO of erger (Grrrrustenunie) tegenkomt die je het Blije Nieuws vertelt. Waarna je blijmoedig kan zingen:

Amazing Grace how sweet the sound, that saved a wretch like me

I once was lost, but now i’ve found, was blind, but now I see

Ik schrijf het zo lullig mogelijk op, zodat de kern van de zaak ook niet wordt opgepoetst. Grace, oftewel ‘genade’ komt van Sola Gratia, door genade alleen. Je mag blij zijn dat God je spaart, en niet in de buitenste duisternis gooit.

Jezus’ Offer you can’t refuse
Op zijn best is die opvatting een oproep tot de urgentie van het leven. Dat leven niet vrijblijvend is, maar een opdracht. Dat je het koppie er bij moet houden, en dat er zoiets als ‘goed’ en ‘kwaad’ bestaat.

Je kunt niet zomaar wat aanrotzooien, naast natuurwetten/gewoontes is er ook een Morele Wet. Aan de andere kant kun je ook stellen: Jij vroeg er niet om geboren te worden, dus kun je afgerekend worden op het feit dat je leeft? Moet je alleen maar braaf zijn, en wie bepaalt dat hier op aarde dan?

Op zijn slechtst is het leven in die zin een aanbod van maffiabaas Don Corleone, een offer you can’t refuse

Hoe je het ook wendt of keert, bij het christelijk geloof heb je een plaats waar de gelovigen en goedzakken heen gaan. En een plaats van ‘buitenste duisternis’:

Where do bad folks go when they die, don’t go to heaven where the angels fly, go to a lake of fire and fry

Een keuze tussen een Granny Smith appel en een Jonagold is een gelijke keuze, een appel of een appel. Maar hier krijg je of een appel of een gifbeker aangeboden. Heb je dan wel werkelijk keuze in de zin van ‘nee, even goede vrienden’ net als bij de Groenteboer?

Dus dat je de Jonagold kiest, en dat blijkt de verkeerde appel. Zodat de Groenteboer je doodschiet, of hij deed er vergif in.

Het Bruiloftsfeest
Een belangrijke bron van die opvatting zijn drie gelijkenissen van Jezus in het Matteüs-Evangelie. Daarin vertelt Jezus hoe het in de laatste dagen, of jouw laatste dagen zal zijn in het ‘Koninkrijk der Hemelen’. We pakken er twee uit, die in Matteüs 22 over het Bruiloftsmaal en 25 over de vergelijking van de talenten. Eerst 22:

1En Jezus antwoordde en sprak wederom in gelijkenissen tot hen en zeide: 2Het Koninkrijk der hemelen is gelijk aan een koning, die voor zijn zoon een bruiloft aanrichtte. 3En hij zond zijn slaven uit om de ter bruiloft genodigden te roepen, doch zij wilden niet komen.

4Wederom zond hij andere slaven uit, met de boodschap: Zegt de genodigden: Zie, ik heb mijn maaltijd bereid, mijn ossen en gemeste beesten zijn geslacht en alles is gereed; komt tot de bruiloft.

De Evangelist bedoelt hier overduidelijk de vele herstelpogingen van JHWH om het met zijn uitverkozen volk weer goed te maken. Alle profeten die hij zond, die blijkbaar ‘slaven’ van God waren. Vele van die profeten waren in eigen stad niet geliefd:

5Maar zij sloegen er geen acht op en gingen heen, de een naar zijn akker, de ander naar zijn zaken. 6De overigen grepen zijn slaven, en zij mishandelden en doodden hen.

“En de koning werd toornig”
Vervolgens lijkt het net of je Jesaja leest, die predikt in de tijd van Hizkia. Dan lopen de Assyriërs Noord Israël onder de voet, tien van de twaalf stammen verdwijnen uit de geschiedenis. Jeruzalem blijft net gespaard. Maar als de Babyloniërs komen gaat ook die stad kapot, en de eerste tempel wordt vernietigd

7En de koning werd toornig, en hij zond zijn legers uit en verdelgde die moordenaars en stak hun stad in brand.

En dan komt de stelling van het christendom. Er is een nieuw verbond gemaakt, waar niet alleen de stam van Juda deel van mag uitmaken, slechts één ras. Maar iedereen die gelooft, ‘een iegelijk, ook de Jood en de Griek’ zoals Paulus zou stellen:

8Toen zeide hij tot zijn slaven: De bruiloft is wel gereed, maar de genodigden waren het niet waard. 9Gaat daarom naar de kruispunten der wegen en nodigt allen, die gij aantreft, tot de bruiloft.

10En die slaven gingen naar de wegen en verzamelden allen, die zij aantroffen, zowel slechten als goeden. En de bruiloftszaal werd vol met hen, die aanlagen.

‘Bind hem aan handen en voeten’
Tot zover gaat het goed. Maar er zijn slechten en goeden genodigd, oftewel iedereen. Maar niet iedereen is welkom bij de gastheer. Er staat letterlijk ‘uitverkoren’, oftewel voorbestemd. Dus dat je eigenlijk al geen keuze had, maar dat je wel of niet genodigd was, in de smaak valt bij de gastheer of niet

11Toen de koning binnentrad om hen, die aanlagen, te overzien, zag hij daar iemand, die geen bruiloftskleed aanhad. 12En hij zeide tot hem: Vriend, hoe zijt gij hier gekomen zonder bruiloftskleed? En hij verstomde.

13Toen zeide de koning tot de bedienden: Bindt hem aan handen en voeten en werpt hem uit in de buitenste duisternis; daar zal het geween zijn en het tandengeknars.
14Want velen zijn geroepen, maar weinigen uitverkoren.

Dat is wat er staat. En als iemand het weten kan moet dat Jezus zijn. Moraal van het verhaal: Maak van je leven geen potje. Aan de andere kant kennen we ook weer de gelijkenis van de Verloren Zoon. Dat de Vader die schuinmarcheerder na een leven van feesten hem toch met open armen ontvangt.

Terwijl hij enkel terugkomt omdat het geld van Pa is verbrast, en de oudste zoon die zijn best deed wordt slecht neergezet.

Doe iets met je talenten, slaaf!
De Talentengelijkenis is al even duidelijk en hard. Je doet iets goeds met je talenten, of je gaat naar de buitenste duisternis. Van deze passage uit Matteüs 25 is de uitdrukking ’talent hebben’ afkomstig. De genen die de ontvangen muntstukken gebruiken om het bezit van hun slavenmeester te vermeerderen krijgen een aai over de bol.

Maar wie er niets mee doet, uit angst voor straf? Die is de klos:

Nu kwam ook hij, die het ene talent ontvangen had, en zeide: Heer, ik wist van u, dat gij een hard mens zijt, die maait, waar gij niet gezaaid hebt, en die bijeenbrengt van plaatsen, waar gij niet hebt uitgestrooid. 25En ik was bevreesd en ben heengegaan en heb uw talent in de grond verborgen; hier hebt gij het uwe.

Je kunt van JHWH in het Oude Testament veel zeggen, maar alvast niet dat hij een aardige man was. Dus de vrees snap je wel van de slaaf, die dus geen vrij mens was maar overgeleverd aan de nukken van zijn Slavendrijver:

26En zijn heer antwoordde en zeide tot hem: Gij slechte en luie slaaf, wist gij, dat ik maai, waar ik niet gezaaid heb en bijeenbreng van plaatsen, waar ik niet heb uitgestrooid? 27Dan had gij mijn geld aan de bankiers moeten geven en ik zou bij mijn komst mijn eigendom met rente opgevraagd hebben.

Luiheid is des duivel’s oorkusssen
Bangheid leidt tot een gebrek aan initiatief, oftewel luiheid. En dat is ‘des duivel’s oorkussen’…Was maar bij meneer Rothschild langsgegaan, of Goldman Sachs, Lehmann, Schiff, Loeb, of Larry Fink van Blackrock! Want nu wordt zijn angstvallig bewaarde talent gegeven aan de gene die van een dubbeltje een gulden wist te maken:

28Neemt hem dan het talent af en geeft het aan hem, die de tien talenten heeft. 29Want aan een ieder, die heeft, zal gegeven worden en hij zal overvloedig hebben. Maar wie niet heeft, ook wat hij heeft, zal hem ontnomen worden. 30En werpt de onnutte slaaf uit in de buitenste duisternis. Daar zal het geween zijn en het tandengeknars.

• Vraag 1: Waar komt toch de opvatting vandaan dat Jezus zo’n lieve goedzak was? Dat was zijn Vader ook niet…
• Vraag 2: Hoe rechtvaardig is het om geboren te worden en per definitie al op weg naar de hel te zijn? Wat ergens in Genesis is gebeurd, daar kun jij toch niets aan doen?
• Vraag 3: Is ‘de hel’ niet gewoon het leven op aarde zelf?

Al ons aardse zwoegen en streven, dat uiteindelijk naar een fata morgana leidt. Is ‘het koninkrijk der hemelen’ niet het idee dat je daar dan eindelijk vanaf mag zijn? Stel dat je aan het einde van de rit er achter moet komen, dat het dán pas echt begint, de echte kwelling.

Zo besluit ook de CD ‘Murder Ballads’ van Nick Cave:

When you’re sad and when you’re lonely and you haven’t got a friend, just remember, Death is not the end

Dus dat je dan nóg eens geween en tandengeknars wacht, tenzij… Dat is alvast een flinke stok achter de deur, om je best hier op aarde te doen die in een seculier wereldbeeld ontbreekt. Alsof we dat ook nodig hebben. Een ander argument: Dan klopt er plots iets niet meer aan ‘het leven’, zonder een God, een Rechter over Goed en Kwaad.

Heb een goede zondag.

Donatie bedrag:

€

Doneren